7 maja każdego roku, w Bazylice Grobu Pańskiego w Jerozolimie odbywa się uroczystość Odnalezienia Relikwii Krzyża Świętego. Liturgia świąteczna jest odprawiana w tym dniu w Kaplicy Odnalezienia Krzyża, znajdującej się na terenie bazyliki, poniżej poziomu jej podłogi.
Kaplica Odnalezienia Krzyża – 7 maja
Pomnik Świętej Heleny
Powstała ona w miejscu wyrobiska dawnych kamieniołomów, które przestano eksploatować około 100 lat przed Chr. Przekształcono je wówczas w cysternę, czyli podziemny zbiornik przeznaczony na gromadzenie wody w porze deszczowej i przechowywania jej na czas pory suchej. Zbiornik ten wykorzystywano prawdopodobnie do zniszczenia Jerozolimy w 70 roku po Chr.
Zgodnie z zachowanymi przekazami, około 328 roku, w zalegającym w nieużywanej cysternie mule, święta Helena odnalazła relikwie Krzyża Chrystusa. Matka ówczesnego cesarza rzymskiego, Konstantyna Wielkiego idąc za objawieniem anioła, odnalazła tu pozostałości trzech krzyży. O tym że jeden był Krzyżem Zbawiciela świadczył leżący w tym samym miejscu Titulus, czyli drewniana tabliczka z napisem w trzech językach; „Jezus Król Żydowski”.
Aby rozpoznać belkę Krzyża na której rozpięto ciało Zbawiciela, za radą ówczesnego biskupa Jerozolimy, Makarego, przyniesiono odnalezione fragmenty do łoża umierającej kobiety. Dotknięcie chorej relikwiami Krzyża Pańskiego doprowadziło do cudu jej natychmiastowego uzdrowienia.
Drzewo odnalezionego Krzyża zostało następnie podzielone na trzy części, z których jedna pozostała w Jerozolimie, a pozostałe wysłano do Rzymu i Konstantynopola. Części te zostały później rozdzielone na mniejsze fragmenty i rozesłane do różnych ośrodków kościelnych. Dziś w Jerozolimie w Bazylice Grobu Pańskiego katolicy przechowują w pięknym relikwiarzu niewielki Jego fragment. To właśnie ten relikwiarz jest wystawiany do adoracji 7 maja.
Miejsce odnalezienia Krzyża Świętego
Relikwiarz zawierający fragment Krzyża Świętego przechowywany w Jerozolimie
Kaplica Odnalezienia Krzyża należała w średniowieczu do kościoła gruzińskiego, ale od 1868 roku jest pod opieką katolików. Została wówczas przekazana katolikom za pośrednictwem cesarza austriackiego, Franciszka Józefa Habsburga, który przybył w tym czasie do Jerozolimy.
Miejsce gdzie spoczywał Krzyż Chrystusa zaznaczono niewielką marmurową intarsją przedstawiającą narzędzia Męki Pańskiej i otoczoną z trzech stron niską metalową balustradką.
Herb Patriarchy Łacińskiego Jerozolimy
Herb Habsburgów
Wystrój kaplicy, poza niewielkim fragmentem fresku z XIII wieku, wykonano w połowie XIX wieku za środki przekazane przez Habsburgów. Jej głównym elementem jest figura św. Heleny opartej o Krzyż Święty. Po bokach znajdują się dwie niewielkie płaskorzeźby z brązu ukazujące herby; monarchii habsburskiej i Patriarchy Łacińskiego, czyli katolickiego arcybiskupa Jerozolimy.
Stanisław Szuro, 10.05.2022r.