Symbole już od tysięcy lat były sposobem komunikacji między ludźmi. Jeszcze długo przed tym jak nauczyliśmy się czytać i pisać, ludzie posługiwali się symbolami w celu przekazania myśli, informacji.
Będą w Izraelu natrafimy na wiele różnych symboli, które niekoniecznie odnoszą się do kwestii religijnych, ale są ważnym elementem lokalnych kultur.
Przykładem takiego symbolu jest chamsa, która znana była już w Mezopotamii i Starożytnym Egipcie. Współcześnie jest ona symbolem obecnym zarówno w kulturze żydowskiej, jak i arabskiej.
Jak wygląda chamsa?
Chamsa w języku arabskim dosłownie oznacza „pięć”, stąd też jej wygląd, który przypomina dłoń z pięcioma palcami (trzy środkowe palce są wyprostowane, dwa boczne wyginają się na boki). Czasem możemy spotkać się z okiem umiejscowionym na środku dłoni, bądź z symbolem ryb, a także krótkimi tekstami w języku hebrajskim.
Jest to popularny w Izraelu motyw, który zobaczymy w wielu miejscach na wyrobach z ceramiki, na obrazach, magnesach czy pocztówkach, także ubraniach. Chamsa jest także motywem bardzo często używanym jako ozdoba biżuterii – na łańcuszkach, kolczykach czy bransoletkach.
Co symbolizuje chamsa?
Podobnie jak Bliski Wschód jest konglomeratem wielu przenikających się kultur, tak chamsa ze względu na to, że jest symbolem obecnym przez tysiące lat, ma wiele znaczeń.
Dla wyznawców judaizmu jest to Ręka Miriam, bohaterki biblijnych przypowieści, siostry Mojżesza. Symbolizuje opiekuńczą dłoń Stwórcy. Liczba pięć nawiązuje także do Tory, czyli inaczej Pięcioksięgu.
Z kolei dla muzułmanów chamsa to Ręka Fatimy, córki Mahometa. W islamie także liczba pięć ma ważne znaczenie, ponieważ określa między innymi pięć filarów wiary.
Jednak mimo wielu sprzeczności w kwestii pochodzenia chamsy, symbol ten dla wszystkich ma to samo znaczenie.
Chamsa ma nas chronić przed tak zwanym „złym okiem”, czyli ludzką zawiścią, nieżyczliwością i negatywnym nastawieniem. Jest to amulet ochronny, przynoszący szczęście, zdrowie i powodzenie.
Pewnie dlatego też jest tak popularnym motywem dla rzemiosła artystycznego, a tym samym bohaterem wielu zdjęć oraz popularną pamiątką przywożoną przez turystów wracających z Izraela.
Ciekawostką jest fakt, iż będąc w Izraelu, możemy także spotkać się z użyciem słowa chamsa -jeśli nie chcemy doprowadzić do czegoś niepożądanego.
Nie chcąc, żeby dana rzecz się wydarzyła, nie chcąc zapeszyć, Izraelczyk powie:
„chamsa, chamsa, tfu,tfu,tfu” 😊
Karolina Maoz, 26.08.2023r.
Chamsa z błogosławieństwem dla domu i rodziny w języku hebrajskim
Magnesy z symbolem chamsy można spotkać na całym świecie
Chamsa jest częstym motywem biżuteryjnym
Pierścionek z chamsą i napisem „mazal”, co oznacza „szczęście”