Kuchnia żydowska, z racji dawnej bliskości naszych narodów, wywarła silny wpływ na regionalną kuchnię polską i odwrotnie. Łatwo zobrazować ten proces przenikania się kultur pod kątem kulinarnym między innymi właśnie na przykładzie potrawy zwanej „kugel” czy „kugiel”.
Kugel to rodzaj zapiekanki, której składniki mogą być rozmaite, a ich wspólnym mianownikiem są jajka. Do najbardziej popularnych składników potrawy należą: ziemniaki, cebula, kasza, ryż, kapusta, marchew, kalafior, cukinia. W menu kuchni żydowskiej spotkać możemy również kugel z mięsem, z macy czy z chałki.
Zapiekanka wędrowała po Polsce i poza kolejnymi wariantami, otrzymywała także nowe nazwy. Na Podlasiu znana jest jako babka ziemniaczana, na Kurpiach jako rejbak, kartoflak na Mazurach i Śląsku, a pyrczok w Wielkopolsce.
Łączył je kiedyś wspólny kształt, ponieważ słowo „kugel” w języku niemieckim oznacza „kulę” i dawniej ta potrawa była wyłącznie okrągła, ale z czasem zaczęto piec ją w formach różnego kształtu.
W kuchni żydowskiej kugel to jedna z tradycyjnych potraw świątecznych i szabatowych.Może być podawany jako danie główne, jako dodatek lub na deser. Może być słodki lub pikantny, mleczny lub parve, a w wersji deserowej w jego skład zazwyczaj wchodzi makaron i owoce, np. rodzynki.
Przepisów jest mnóstwo, poniżej podajemy przykładowy -na tak zwany „kugel jerozolimski”:
SKŁADNIKI:
1 szklanka cukru
1/2 szklanki oleju rzepakowego
1 opakowanie cienkiego makaronu jajecznego
1 łyżeczka świeżo zmielonego pieprzu
1/2 łyżeczki soli
6 jajek
PRZYGOTOWANIE:
Ugotuj makaron zgodnie ze wskazówkami na opakowaniu. Wypłucz i osusz.
Na patelni rozgrzej olej i połącz go z cukrem na średnim ogniu. Mieszaj cały czas, do momentu aż cukier będzie bardzo ciemny (ok. 10-12 minut). Uważaj – łatwo go spalić.
W osobnym naczyniu połącz odcedzony makaron i karmelizowany cukier. Ostudź i następnie dodaj ubite wcześniej jajka, sól i pieprz.
Nagrzej piekarnik do temperatury 180 stopni. Do naczynia wysmarowanego tłuszczem wlej wymieszany makaron z dodatkami. Piecz przez około 2 godziny lub do momentu, gdy kugel będzie ciemnobrązowy, a jego wierzch będzie chrupiący.
Smacznego!
Karolina Maoz, 07.02.2024r.