Zarówno Żydzi jak i Arabowie wierzą w tzw. „złe spojrzenie”, inaczej „złe oko”, po hebrajsku „ayin hara, ayin raa”. Jest to szkodliwa, negatywna energia, która powstaje, gdy patrzy się na coś z zazdrością lub złym uczuciem.
Według wierzeń judaistycznych nie powinno się wpatrywać się w rzeczy innego człowieka, aby ich „nie zauroczyć”. Zwyczajem jest nie wzywać dwóch braci (lub ojca i syna) kolejno do czytania Tory z powodu ayin raa, które może wynikać ze zwracania zbytniej uwagi na jedną rodzinę. Złe oko jest również powodem, dla którego nie „liczy się” ludzi, a zwłaszcza dzieci w danej rodzinie.
Jednak zanim zaczniemy bać się każdego możliwego „złego spojrzenia”, ważne jest, aby wiedzieć, jak, dlaczego i kiedy działa złe oko. Pojęcie ayin hara jest związane z zakazem „nie pożądaj” zawartym w 10 przykazaniach. Niektórzy średniowieczni mędrcy wyjaśniają, że ayin hara jest rodzajem zjawiska fizycznego, w którym negatywna energia emanuje z oczu osoby, gdy patrzy na coś lub kogoś z zazdrością.
Kiedy wychwalasz osobę, jej rodzinę lub dobytek, możesz uniknąć okazywania złego oka, wskazując, że nie czujesz wobec niej zazdrości. W języku hebrajskim często robi się to poprzez wstawienie wyrażenia bli ayin hara, które oznacza „bez złego spojrzenia”.
Ponieważ jednak złe oko jest generowane przez ludzi, którzy patrzą z zazdrością i ze złym uczuciem, najlepiej jest tego uniknąć, postępując skromnie, nie obnosząc się z bogactwem lub innymi darami. Jak mówią mędrcy: „Błogosławieństwo spoczywa tylko na tym, co jest ukryte przed okiem”.
Oczywiście jest też odwrotnie. Jeśli ktoś może mieć negatywny wpływ, patrząc na coś ze złymi uczuciami. Wyobraź sobie, co można osiągnąć, starając się zawsze patrzeć na rzeczy pozytywnie. Postarajmy się więc spojrzeć na innych życzliwym i wdzięcznym okiem.
Ważne jest, aby pamiętać, że Talmud mówi, że złe oko wpływa na ciebie tylko wtedy, gdy przywiązujesz do niego wagę i martwisz się o to. Jeśli to zignorujesz, złe oko w ogóle na ciebie nie wpłynie.
Niektórzy używają różnych amuletów i środków, aby odeprzeć złe spojrzenie. Żydzi używają Hamsy, zwanej też „ręką Fatimy”, a Arabowie – „oka Proroka”. Można też spotkać „oko Proroka” wewnątrz Hamsy.
Hamsa to symetryczny obraz dłoni, często z okiem w środku. Hamsa ponadto po arabsku oznacza cyfrę 5. Symbol hamsy można nosić na łańcuszku, bransoletce, wieszać nad drzwiami w domu czy na lusterku w samochodzie.
Ponadto zamiast „odpukać w niemalowane” można też powiedzieć „hamsa, hamsa” na odparcie złego spojrzenia czy też pecha.
„Oko Proroka” ma takie samo znaczenie jak Hamsa i używane jest częściej przez Arabów. Jest to niebieski koralik z okiem w środku, który może występować samoistnie jako amulet lub być dodatkiem na przykład do hamsy. Wówczas mamy podwójne zabezpieczenie. Może być również w formie wisiorka, bransoletki a także breloczka czy innych ozdób.
Hamsa, hamsa
Anna Szczypińska, 12.12.2020
