Chociaż obszar wokół Kinneret, Morza Galilejskiego, wydaje się być jednym z pierwszych osiedlonych obszarów w Ziemi Izraela (znaleziono tam najwcześniejsze szczątki ludzkie, datowane na wczesną epokę brązu), obszar ten jest dziś znany jako miasto Tyberiada, które zostało zasiedlone dopiero w I wieku n.e.
Syn króla Heroda założył miasto w 18 roku n.e. i nazwał je „Tyberiada” na cześć rzymskiego cesarza Tyberiusza. Kiedy Jerozolima została zniszczona przez Rzymian, wielu wygnanych Żydów przybyło do tego miasta, aby się osiedlić, a Tyberiada stała się ważnym ośrodkiem żydowskiej nauki.
Uważa się, że Miszna, obszerny komentarz do Tory, został opracowany w Tyberiadzie przez wielkich rabinów tamtych czasów, a Sanhedryn, Wielki Dwór Rabiniczny, również znajdował się w Tyberiadzie.
W rozwoju miasta główną rolę odegrały gorące źródła w pobliżu Tyberiady. Źródła te przyciągały i przyciągają turystów, zarówno w celach rekreacyjnych, jak i leczniczych, od, co najmniej, czasów rzymskich przez wieki. Ich obecność w pobliżu Tyberiady była kluczowym czynnikiem przyciągającym ludzi do tego obszaru.
Nawet dzisiaj ludzie przyjeżdżają z całego świata, aby usiąść w źródłach Hamat Tveria czy Hamat Gader, zrelaksować się i leczyć. Żydzi, chrześcijanie i muzułmanie mieszkali razem w mieście w okresie bizantyjskim i umajjadzkim. W pobliżu Tyberiady toczyło się wiele największych bitew ery krzyżowców.
Tyberiada odegrała również kluczową rolę w ożywieniu społeczności żydowskich, które zostały wykorzenione przez hiszpańską inkwizycję. Przez całe średniowiecze wielu Żydów w Hiszpanii i Portugalii było zmuszonych do przejścia na chrześcijaństwo, ale nadal potajemnie praktykowali judaizm.
Ci Żydzi, zwani „Marannos”, podjęli ogromne ryzyko, trzymając się swojego żydowskiego dziedzictwa, ponieważ jeśli zostaliby złapani, byliby poddawani torturom i często paleni na stosie przez Inkwizycję.
Wielu Marannos udało się uciec z Hiszpanii po formalnym nawróceniu się na chrześcijaństwo. Gdy byli już wolni, pragnęli powrócić do swoich żydowskich korzeni. Tyberiada zaoferowała schronienie wielu z tych Żydów, a sporo rodzin Maranno osiedliło się w Tyberiadzie, zwłaszcza dzięki Donnie Graci, bogatej damie, która ich sponsorowała.
Społeczność żydowska Tyberiady zmniejszyła się przez całe średniowiecze, ale pod koniec 1880 roku, wraz ze wzrostem osadnictwa żydowskiego w całym Izraelu, ludność żydowska Tyberiady również zaczęła się odbudowywać.
Tyberiada stała się znana jako jedno z czterech świętych miast judaizmu. Według Kabały każde z tych miast jest połączone z elementem natury – Jerozolima to Ziemia, Hebron to Ogień, Safed to Powietrze, a Tyberiada to Woda.
Tyberiada była miejscem arabskich zamieszek w 1929 i 1936 r., ale Żydzi nadal budowali i osiedlali się, a w 1948 r., po zajęciu Tyberiady przez nową armię izraelską, miasto zaczęło kwitnąć jako główne centrum północnego Izraela.
Jednak przeszłość Tyberiady jest zawsze widoczna. Kilka lat temu grupa rabinów podjęła próbę ożywienia starożytnego żydowskiego sądu, Sanhedrynu. Wybrali Tyberiadę na swoją siedzibę i spotykają się tam okresowo, aby dyskutować i próbować rozwiązać niektóre współczesne konflikty i problemy judaizmu. Tyberiada może być nowoczesnym miastem Izraela, ale jej historia nigdy nie jest daleko.
Tyberiada z racji tego, iż leży nad Jeziorem Galilejskim, jest przystankiem turystycznym dla odwiedzających Izrael. Miasto szczyci się wieloma miejscami historycznymi i religijnymi, a także możliwościami rekreacji wodnej.
Izrael to drogi kraj, co można więc robić w Tyberiadzie za darmo? Oto 12 propozycji:
1. Piesza wycieczka po Tyberiadzie
We wtorki lokalny przewodnik prowadzi turystów przez park archeologiczny (obok hoteli Sheraton Moriah i Golden Tulip), a następnie na promenadę, obok tureckiej cytadeli, do słynnej synagogi Etz Hachaim rabina Haima Abulafii i Scottish Compound (patrz poniżej).
W piątki prowadzi bezpłatne wycieczki po zabytkach miasta. W każdą niedzielę, poniedziałek i czwartek grupa spacerowa wyjeżdża z Centrum Informacji Turystycznej Tiberias (04-672-5666), a Tiberias Hotel Association (04-672-4549) oferuje bezpłatne sobotnie poranne piesze wycieczki, ujawniające historię za otoczonym murem osmańskim miasta do dzisiejszego współczesnego przemysłu hotelarskiego.
2. Plaże
Tyberiada położona jest nad brzegiem jedynego w Izraelu słodkowodnego jeziora – Jeziora Galilejskiego (Kinneret). Do wyboru jest 10 plaż, w tym trzy zorientowane na religijnych plażowiczów, które oddzielają płcie i egzekwują kodeks skromności.
Plaża HaTchelet („Jasnoniebieska Plaża”) jest jedną z najbardziej dziewiczych. Holiday Inn Beach to dobre miejsce do uprawiania sportów wodnych i place zabaw dla dzieci, a plaża Beriniki oferuje udogodnienia do biwakowania.
3. Galeria Amdur Fine
Położona w centrum miasta, przy jednej z ostatnich starożytnych brukowanych uliczek (HaKishon, między ulicami HaGalil i HaBanim), Amdur Fine Gallery to miejsce, w którym można podziwiać sztukę współczesną.
Tutaj znajdziesz oryginalne prace znanych i wschodzących izraelskich artystów współczesnych. W galerii odbywają się imprezy, takie jak wieczory winiarskie i koncerty. Eksponowane są obrazy, rzeźby, biżuteria i projekty mebli.
4. Kościoły
Żadna chrześcijańska pielgrzymka do Izraela nie jest kompletna bez wizyty w Galilei. Podczas, gdy większość ważnych miejsc znajduje się w miejscach otaczających jezioro, wiele kościołów zostało również zbudowanych w Tyberiadzie.
Odwiedź kościół św. Piotra, zbudowany na ruinach kościoła krzyżowców; skromny bazaltowy kościół Szkocji; oraz grecki kościół prawosławny i klasztor Dwunastu Apostołów, który obejmuje trzy domy modlitwy i ścianę z ikonami religijnymi.
5. Stary Cmentarz
Cmentarze zwykle nie znajdują się na szczycie trasy turystycznej, ale Stary Cmentarz w Tyberiadzie jest wyjątkiem. Mówi się, że starożytne święte cmentarzysko, które jest nadal w użyciu, jest miejscem, w którym Sanhedryn (Sąd Najwyższy prawa żydowskiego) wyłoni się jako pierwszy przed przeniesieniem się do Świątyni w Jerozolimie.
Historia cmentarza pochodzi od Heroda Antypasa, syna Heroda Wielkiego, który zbudował miasto, podobno na ruinach cmentarza.
6. Groby wielkich mędrców żydowskich
Tyberiada, jedno z czterech „świętych miast” Izraela, jest miejscem spoczynku wielu wielkich żydowskich mędrców. Przez cały rok stale przybywa ludzi, którzy modlą się przy grobach rabinów: Rabina Meira Ba’al HaNesa, mędrca z II wieku, który pomógł skompilować Misznę; Rabina Moshe Ben Maimon (znanego również jako Majmonides lub Rambam), dwunastowiecznego lekarza, pisarza i rabina; Rabina Yohanan Ben Zakkai, aktywnego w czasach Drugiej Świątyni; Rabina Akiva, wielkiego żydowskiego uczonego zabitego przez Rzymian za rolę w buncie Bar Kochby i Rabina Moshe Chaim Luzzatto (Ramchal), wybitnego włosko-żydowskiego rabina, kabalisty i filozofa.
7. Scottish Compound
Wokół Tyberiady znajduje się 30 hoteli. Hotel Scots, położony w Scottish Compound, ma najbardziej fascynującą historię. Nawet jeśli tu nie zostaniesz, rozejrzyj się.
Hotel został założony przez Kościół Szkocki w 2004 roku w dawnym Szpitalu Szkockim, pierwszym szpitalu w Tyberiadzie, zbudowanym w 1894 roku.
Hotel łączy XIX-wieczne budynki bazaltowe z nowoczesnym hotelem o międzynarodowym standardzie. Na terenie kompleksu znajduje się również Kościół Szkocji.
8. Hotel Dona Gracia
W hotelu znajduje się muzeum Donii Graci – najbogatszej Żydówki Europy XVI w., która sprowadzała Żydów do Tyberiady i budowała dla nich osiedla.
9. Promenada Yigal Alon
Wybierz się na przyjemny spacer wzdłuż promenady Yigal Alon (lepiej znanej jako Promenada Tyberiady) i podziwiaj widoki na wodę, łodzie i przystań.
To popularne miejsce na piękne sceny zachodu słońca. W sezonie po drodze pojawiają się stragany ze sztuką i rzemiosłem.
10. Miernik poziomu wody
Zimą jednym z ulubionych tematów rozmów jest poziom wody w Jeziorze Galilejskim. Jeśli jesteś w Tyberiadzie, udaj się na południową część promenady do wysokiej na pięć metrów rzeźby miernika poziomu wody o szerokości trzech i pół metra. Przedstawia przechodniom trójwymiarową prezentację poziomu wody w jeziorze.
11. Targ rybny (i stragany z falafelami)
Miejski targ rybny jest znany. Zacznij wcześnie i obserwuj, jak dziesiątki łodzi rybackich wypływają na jezioro tuż po świcie, a następnie przywożą świeży połów na shuk (rynek).
Niedaleko targu rybnego znajduje się popularny obszar serwujący falafele, gdzie sprzedawcy oferują bezpłatne degustacje w nadziei, że przyciągną klientów.
12. Festiwale uliczne w Hakishon
Poproś hotelowego konsjerża o kalendarz wydarzeń i sprawdź, czy Twoja wizyta zbiega się z jednym z miejskich festiwali ulicznych. Coroczny festiwal wina odbywa się zwykle w maju. W lipcu na ulicach odbywa się zwykle festiwal muzyczny.
Jeśli jednak nie masz nic przeciwko wydaniu kilkudziesięciu lub kilkuset szekli to warto wziąć udział w rejsie drewnianą łodzią po jeziorze, wstąpić na plażę Bora-Bora i do Hamat Tveria.
Anna Szczypińska, 25.10.2022r.
