Szale kaszmirowe – co powinno się o nich wiedzieć?

Szal kaszmirowy to szal tkany z wełny kóz paszminy, żyjących na wysokich równinach Tybetu i Nepalu. Te luksusowo miękkie szale znane są już od starożytności. Są wysoko cenione za cienką wełnę, umiejętne tkanie i hafty oraz miękką fakturę.

Antyczne szale były luksusem, często noszonym przez rodzinę królewską lub szlachtę i przekazywane z pokolenia na pokolenie. W XIX wieku szale kaszmirowe były również eksportowane do Anglii i Francji – mówi się, że Napoleon Bonaparte podarował obojgu żonom takie szale.

Do XIX wieku wszystkie szale były wykonywane ręcznie. Wykonanie jednego zajmowało od sześciu miesięcy do roku. Antyczne szale były wykonywane z wełny, pochodzącej z podszycia kóz paszminy żyjących na wysokogórskich równinach Tybetu, Nepalu i Ladakhu. Ta bardzo poszukiwana wełna była przywożona do Kaszmiru, leżącego na granicy Indii, Pakistanu i Chin. Tam ją przędziono, farbowano i tkano na krośnie.

Do XVII wieku wełna paszminy nie była farbowana, dlatego szale były białe, brązowe, szare lub czarne. Później modne stało się barwienie wełny naturalnymi barwnikami: granatowym, czerwonym i szafranowym.

Szale kaszmirowe są tkane od I wieku naszej ery. Chociaż niezwykle rzadko można znaleźć tekstylia, które przetrwały starożytność, w Egipcie i Syrii odkryto fragmenty szali z III i VI wieku. Większość szali, które znajdują się obecnie w muzeach lub kolekcjach prywatnych, pochodzi z okresu od XVII do XIX wieku – wcześniejsze egzemplarze rzadko zachowały się w stanie nienaruszonym, a często pozostają tylko kawałki.

 

Jakie są typowe wzory lub motywy?

Wzory kwiatowe są trwałym motywem i były szczególnie popularne w XVII wieku, kiedy cesarze Mogołów preferowali wzory kwiatowe w swoich tkaninach, architekturze i dziełach sztuki.

Popularne są również wzory Paisley (to ozdobny wzór na tkaninie wykorzystujący perski boteh, czyli motyw w kształcie łzy z zakrzywionym górnym końcem), których projekty stały się gęstsze, bardziej wyszukane i bardziej abstrakcyjne w XIX wieku.

Szal księżycowy, z okrągłym wzorem na środku haftowanego tła, był niezwykle popularny, gdy szale kaszmirowe były eksportowane do Europy w XIX wieku i stał się powszechnym projektem eksportowym.

 

Jak nosić szal kaszmirski?

Tradycyjnie w Indiach zarówno mężczyźni, jak i kobiety noszą te szale. Styl zależy od haftu: jeśli szal ma wzory na całej powierzchni, będzie owinięty wokół ramion lub owinięty wokół ciała. Gdyby tylko brzegi były tkane lub haftowane, byłyby noszone na szyi jak szalik lub zawiązane wokół talii.

Kiedy szale eksportowano do Francji i Anglii, nosiły je wyłącznie kobiety. Obrazy z XIX wieku przedstawiają kobiety z wyższych sfer, które na różne sposoby noszą kaszmirowe szale, jako dodatki do najnowszych trendów mody.

 

Jak rozpoznać szal kaszmirski?

Autentyczny, zabytkowy szal można rozpoznać po fachowości wykonania i miękkości czystej wełny Pashmina. Mówi się, że czysta Pashmina jest tak delikatna i gładka, że z łatwością można przeciągnąć cały szal przez pierścień palca.

Nowoczesne szale z wełny Pashmina są obecnie często mieszane z innymi wełnianymi lub syntetycznymi włóknami, aby były bardziej przystępne cenowo. Są stosunkowo mniej miękkie, a ich haft jest zwykle mniej delikatny.

 

Jak dbać o szal kaszmirowy?

Szale powinny być noszone lub choć okresowo wyjmowane z przechowywania, aby zachowały się w dobrym stanie, ponieważ trzymanie ich złożonych przez dłuższy czas może uszkodzić ich włókna.

Przechowuj szale pojedynczo zawinięte w bawełnianą odzież, w suchym miejscu z dala od bezpośredniego światła słonecznego.

 

Anna Szczypińska, 17.11.2023r.

Źródło: https://www.christies.com/features/Collecting-Guide-Kashmir-Shawls-9890-1.aspx