Mówiąc o dawnych dziejach Bliskiego Wschodu, spotykamy się z określeniem dwunastu pokoleń Izraela. Warto przypomnieć skąd się wywodzi takie określenie.
Biblijna Księga Rodzaju przedstawia dzieje Abrahama i jego potomków. Synem, któremu patriarcha przekazał większość majątku oraz następstwo w kierowaniu swoim rodem był Izaak. Ten z kolei miał dwóch bliźniaczych synów: Ezawa i Jakuba. Ci od początku rywalizowali ze sobą.
Jakub najpierw odkupił od swojego brata prawo pierworództwa i to jedynie za miskę soczewicy. Później zaś, za namową swojej matki Rebeki, podstępem uzyskał przeznaczone dla Ezawa błogosławieństwo umierającego ojca. Dzięki temu Jakub uzyskał prawo do dziedziczenia większości majątku zmarłego oraz stał się dziedzicem Bożej obietnicy, iż z jego potomków powstanie wielki naród.
Obawiając się zemsty brata Jakub wyjechał wraz ze swoimi sługami i stadami do Haranu, na północ od Kanaanu. Tam poślubił dwie siostry: Leę i Rachelę. Gdy po kilkunastu latach wracał w rodzinne strony, nad rzeką Jabbok zmierzył się z tajemniczą postacią, którą bibliści uważają za anioła bożego.
Jakub wytrwał całonocne zmagania, przez co Bóg zmienił mu imię na Izrael. Dziś trudno nam jednoznacznie przetłumaczyć to imię, może ono oznaczać „Walczący z Bogiem”, jak i „Wojownik Boży”. W każdym razie później Jakub, już jako Izrael, otrzymał od Boga potwierdzenie obietnicy, że jego potomkowie staną się wielkim narodem, ludem Izraela.
Jakub posiadał trzynaścioro dzieci, 12 synów i jedną córkę. Pierwszych synów urodziła mu Lea. Byli to kolejno: Ruben, Symeon, Lewi, Juda, Issachar i Zebulon. Następne dzieci Jakub spłodził z dwoma niewolnicami: Bilhą i Zilpą. Synami pierwszej byli: Dan i Naftali, a drugiej Gad oraz Aszer. W końcu najbardziej przez Jakuba umiłowana żona, Rachela urodziła mu dwóch najmłodszych: Józefa i Beniamina.
Jakub-Izrael nie przekazał błogosławieństwa ojcowskiego żadnemu ze swych synów. Dzięki temu spłynęło ono na wszystkich dwunastu. Nie znaczy to jednak, że bracia darzyli się miłością i przyjaźnią. Szczególnie mocny był konflikt pomiędzy urodzonym przez Rachelę Józefem, a jego starszym rodzeństwem. W końcu bracia pozbyli się Józefa, sprzedając go w niewolę.
Józef trafił do Egiptu, gdzie dzięki swoim zdolnościom i opiece Bożej, awansował z niewolnika na głównego namiestnika państwa. Przebaczył swoim braciom, a nawet sprowadził ich do Egiptu, gdzie mogli żyć w dostatku. On również nie przekazał swojego błogosławieństwa jednemu ze swoich synów, przez co spłynęło ono na obu: Efraima i Manassesa.
W ten sposób lud Izraela podzielił się na 13 rodów, nazywanych pokoleniami. Po wielu latach dostatniego życia w Egipcie, kolejni władcy tego państwa zamienili Izraelitów w niewolników. Z niewoli wyprowadził ich prorok Mojżesz, pochodzący z pokolenia Lewiego.
On doprowadził ich następnie do Ziemi Obiecanej. Patrząc na nią ze szczytów górskich, Mojżesz przekazał przywódcom izraelickim wolę Bożą: Ziemia Obiecana ma być podzielona pomiędzy 12 pokoleń. Jedynie pokolenie Lewiego nie otrzyma swojego terytorium, gdyż Bóg powierzył mu opiekę nad sprawowaniem kultu religijnego.
Symbol potęgi Egiptu, w którym przez stulecia mieszkali Izraelczycy
Zgodnie z tradycją przywódcy 12 pokoleń, w obecności Mojżesza podzielili między siebie Ziemię Obiecaną, rzucając losy o poszczególne tereny.
Lud Izraela podporządkował sobie następnie tereny Kanaanu, tworząc 12 niewielkich państewek. Były one niezależne od siebie, a jedynie łączyła je religia, język oraz tradycja pochodzenia od jednego przodka, Izraela.
Dopiero pojawienie się konfederacji miast filistyńskich zmusiło Izraelitów do zjednoczenia. Powstało wówczas Królestwo Izraela, na czele którego stali kolejno: Saul, Dawid i Salomon. Po śmierci tego ostatniego w 931 r. przed Chr., państwo podzieliło się na dwie części.
Na południu powstało Królestwo Judy ze stolicą w Jerozolimie, utworzone przez pokolenia Judy i Beniamina. W jego skład weszli również prawdopodobnie potomkowie pokolenia Symeona, których państwo zostało wcześniej rozbite przez Filistynów. Pozostałe pokolenia utworzyły na północy Królestwo Izraela ze stolicą w Samarii.
Północne Królestwo Izraela istniało 200 lat. W latach 732-722 r. przed Chr., król asyryjski Tiglat-Pileser III podbił je i włączył do Asyrii. Część mieszkańców Królestwa Izraela uciekła do południowego Królestwa Judy. Pozostali zostali wysiedleni przez zdobywców i osiedleni na terenach Asyrii i Medii. Na ich miejsce zaś sprowadzono osadników ze wschodu.
O losach wysiedlonych wówczas Izraelitów Biblia nie przekazuje żadnych informacji. Stąd pojawiły się późniejsze legendy o tych wygnanych członkach Zaginionych Plemion Izraela. Również niektóre z rozproszonych po świecie wspólnot żydowskich uznaje swoje pochodzenie od Zaginionych Plemion. Przykładowo wspólnoty z Indii uważają że pochodzą z pokolenia Efraima i Manassesa, a wspólnoty w Nigerii wywodzą swoje korzenie od pokoleń Efraima, Manassesa i Gada, lub Zabulona.
Stanisław Szuro, 27.10.2022r.
Rozmieszczenie 12 pokoleń Izraela
Izraelici wysiedlani przez Asyryjczyjów