Pistolet maszynowy Uzi to broń znana na całym świecie. Ikona kina, chętnie wybierana przez gangsterów, policjantów i Terminatora. Ta izraelska broń służy od lat 50. XX wieku i jest jednym z najpopularniejszych pistoletów maszynowych, jakie kiedykolwiek wyprodukowano. Pistolet maszynowy Uzi to kultowy projekt broni palnej, którego sylwetka jest prawdopodobnie równie rozpoznawalna jak AK-47.
W 1948 r. nowo narodzone państwo Izrael, otoczone ze wszystkich granic przez aktywnych wrogów, uznało potrzebę racjonalizacji i aktualizacji swojego chaotycznego wyposażenia w broń.
Israel Military Industries (IMI), oficjalny państwowy producent broni, zlecił dwóm inżynierom zaprojektowanie nowego pistoletu maszynowego dla Sił Obronnych Izraela (IDF). Zwyciężył kapitan Uziel „Uzi” Gal, który zaprojektował broń i przekazał ją armii do oceny. Ostatecznie wybrano broń Gala spośród bardziej konwencjonalnej broni ze względu na jej prostotę i łatwość produkcji. Poprosił, aby nie nazywać jej jego imieniem, ale Izrael postąpił odwrotnie.
Ogólny projekt Gala był inspirowany czeskim CZ 25, ale udoskonalił go w broń tanią w produkcji, łatwą w strzelaniu, prostą w serwisowaniu i solidnie niezawodną. Podobnie jak w przypadku CZ 25, Uzi zintegrował obudowę magazynka z chwytem pistoletowym i zastosował teleskopowy zamek o działaniu cofającym. Pocisk mógł przelatywać przez magazynek z cykliczną prędkością 600 obrotów na minutę i był celny do 180 metrów, gdy strzelał w trybie półautomatycznym. Celność ognia automatycznego była znacznie mniejsza – do około 45 metrów.
Broń ta jest wykonana głównie z tłoczonego metalu, dzięki czemu produkcja jest znacznie szybsza i tańsza. Wewnątrz znajduje się zamek błyskawiczny z odrzutem, który pozwala na ochłodzenie broni podczas prowadzenia ognia automatycznego. Jednakże pozwala również na przedostanie się brudu do broni, zwiększając ryzyko przestojów. Sam zamek owija się wokół zamka lufy, zamiast przylegać do niego. Umożliwia to zamontowanie lufy głębiej w broni, zmniejszając jej całkowitą długość bez wpływu na masę zamka, który musi być wystarczająco ciężki, aby móc cyklicznie przełączać system. Wiele broni z zamkiem teleskopowym ma magazynek wewnątrz chwytu pistoletowego. Ułatwia to obsługę i poprawia równowagę.
Uzi został przyjęty do użytku w 1951 r. Choć żołnierzom udostępniono go dopiero w 1956 r., Siły Specjalne IDF uzyskały do niego dostęp dwa lata wcześniej. Te wczesne wersje były dostarczane ze stałą drewnianą kolbą, którą ostatecznie zastąpiono składaną metalową kolbą.
Jego niewielkie rozmiary i łatwość obsługi sprawiły, że idealnie nadaje się do użytku przez osoby pełniące drugorzędne role, takie jak żołnierze artylerii, kierowcy pojazdów i logistycy. Doskonale nadawał się również do czołgów, ponieważ nie zajmował dużo miejsca.
Uzi brał udział w wielu akcjach podczas wojny sześciodniowej w 1967 r., podczas kampanii na Synaju i podczas wojny Jom Kippur.
W latach 80. IDF zaczęły wycofywać Uzi ze służby na linii frontu. W 2003 roku ogłoszono, że wszystkie Uzi mają zostać wycofane i zastąpione przez Micro Tavor.
Uzi został sprzedany w ogromnych ilościach na całym świecie, wyprodukowano około 10 milionów egzemplarzy. Chociaż nie służy już w Izraelu, nadal jest używany przez inne narody. Jego prostota, niewielkie rozmiary i niska cena czynią go również atrakcyjną bronią zarówno dla współczesnych sił zbrojnych, jak i bojowników partyzanckich. Został sprzedany na rynku cywilnym z dużym sukcesem.
W 1980 roku na rynek został wprowadzony Mini Uzi i jak sama nazwa wskazuje, był mniejszą wersją standardowej broni. Mini Uzi, wciąż z komorą 9 mm, ma 360 mm ze złożoną kolbą. Standardowy Uzi ma 470 mm po złożeniu kolby. Ten mniejszy wariant ma krótszy zamek, co zwiększa szybkostrzelność z 600 do 950 strzałów na minutę.
Micro Uzi został wprowadzony na rynek w 1986 roku i jest jeszcze mniejszy niż Mini Uzi. Mając zaledwie 282 mm długości ze złożoną kolbą, rozmiarami jest porównywalny do zwykłego pistoletu. W miarę dalszego skracania wystrzeliwuje 1200 strzałów na minutę.
Wreszcie powstał Uzi Pro jako zaktualizowana i unowocześniona wersja Micro Uzi, wyposażona w szyny i mechanizm typu „blowback” z zamkniętą śrubą. Jego dolne części są powiększone, aby umożliwić trzymanie broni obiema rękami.
Anna Szczypińska, 02.12.2023r.