Jedną z głównych atrakcji, znajdującego się w Jerozolimie, Muzeum Izraela jest makieta Jerozolimy z połowy pierwszego wieku.
Makieta ze specjalną dedykacją
Makieta Jerozolimy z czasów przed antyrzymskim powstaniem żydowskim, które wybuchło w 66 r., została ufundowana przez finansistę Hansa Krocha. Był to jeden z najwybitniejszych bankierów i działaczy gospodarczych w międzywojennych Niemczech. Miedzy innymi był głównym udziałowcem spółki organizującej międzynarodowe targi w Lipsku.
W 1938 r. trafił do obozu koncentracyjnego, skąd został wypuszczony po scedowaniu na rzecz państwa całego swojego majątku. Następnie zbiegł wraz z dziećmi do Argentyny, skąd przedostał się do Palestyny. Jego najstarszy syn Jakub zginął w walkach o niepodległość Izraela w 1948 r. To właśnie poległemu synowi Hans Kroch zadedykował ufundowaną przez siebie makietę.
Do jej opracowania finansista zaprosił w 1966 r., jednego z najwybitniejszych archeologów izraelskich, Michaela Avi-Yonacha. Ten przy jej planowaniu oparł się w dużej mierze na pochodzących z I w. pismach Józefa Flawiusza. Opisy skorygował przy tym zgodnie z ówczesną wiedzą historyczno-archeologiczną.
Model Jerozolimy z najmniejszymi detalami
Aby umożliwić obserwację Jerozolimy z połowy I wieku, autor zdecydował się by wszystkie budowle miejskie, odwzorować w skali 1:50. Pozwoliło to przedstawić całe miasto na obszarze 2.000 m2.
Michael Avi-Yonach pracował przy wykonywaniu makiety 8 lat. Używał przy tym tych samych materiałów budowlanych co w oryginalnych budowlach: piaskowca, marmuru, drewna, a nawet elementów rzeczywiście złoconych.
Spojrzenie na makietę
Najstarsza część miasta – dawne Miasto Dawidowe
Teatr rzymski
Ukończona makieta stanęła początkowo przy hotelu Holyland w zachodniej części Jerozolimy. W 2006 r., przy przebudowie Muzeum Izraela, makietę przeniesiono na teren muzealny, tak że dziś stanowi integralną część ekspozycji.
Przy okazji zaktualizowano wygląd miasta, zgodnie z najnowszymi odkryciami archeologicznymi. Między innymi usunięto z modelu hipodrom, o którym wspominał Józef Flawiusz, ale badania archeologiczne wykluczyły jego obecność wewnątrz murów miejskich.
Do najciekawszych elementów makiety z całą pewnością należy zaliczyć model Świątyni Jerozolimskiej. Avi-Yonach zrekonstruował jej wygląd na podstawie opisów źródłowych, używając przy tym elementów marmurowych, pozłacanych i posrebrzanych, tak jak w oryginalnej budowli.
Brama na Wzgórze Świątynne, tzw. Brama Bogata
Wzgórze Świątynne
Mury przy Świątyni
Makieta oddaje też znakomicie rzeźbę terenu, na której stoi miasto. Widać tu przebieg doliny Tyropeonu, która oddzielała teren Świątyni od zabudowy miejskiej. Dolina ta została zasypana przez gruzy zburzonego w 70 roku miasta i dziś jest właściwie niewidoczna.
Dolina Tyropeonu
Mosty nad Doliną Tyropeonu
Pałac Heroda Wielkiego
Autor odwzorował na makiecie również wzgórze Golgoty, co pozwala chrześcijanom prześledzić Drogę Krzyżową Chrystusa.
Tereny Golgoty obok Bramy Ogrodów
Twierdza Antonia
Sadzawka Owcza
Dzięki tej fascynującej makiecie widzowie mogą zapoznać się z Jerozolimą z przed 2.000 lat. Jest to rzeczywiście coś niebywałego i pozostawia na każdym niezapomniane wrażenie.
Stanisław Szuro, 27.04.2024r.