Ku zaskoczeniu archeologów prowadzących prace wykopaliskowe w galilejskim mieście Magdala, dziś znanym jako Migdal, odnaleziono drugą synagogę datowaną na okres Drugiej Świątyni. Nigdy wcześniej w starożytnych miastach Galilei nie znaleziono dwóch synagog z tego okresu. Nowo odkopana jest mniejsza i najwyraźniej nie tak bogata jak pierwszą odnaleziona w 2009 roku, ale obie razem rzucają nowe światło na życie społeczne i religijne mieszkańców tego żydowskiego miasta sprzed 2000 tysięcy lat.
Miejscowość Magdala zasłynęła na kartach historii głównie z dwóch powodów. Po pierwsze, według Ewangelii, była to miejscowość rodzinna Marii Magdaleny, znanej również jako Maria z Magdali. Po drugie, w I wieku n.e. miejscowość ta była także główną bazą Josefa Ben Matityahu, czyli Józefa Flawiusza.
Jak to często bywa w Izraelu, synagogi w miejscowości Migdal zostały odkryte przez Izraelski Urząd ds. Zabytków (The Israel Antiquities Authority – IAA) podczas prac związanych z budową nowej infrastruktury.
Pierwsza odnaleziona w Magdali w 2009 roku synagoga miała ozdobną mozaikową posadzkę, budowniczowie drugiej zadowolili się ubitą, a następnie otynkowaną, glinianą posadzką. Pierwsza synagoga miała na ścianach freski w jaskrawych kolorach. Druga z kolei miała ściany otynkowane na biało, choć zachowały się ślady malowideł ściennych. Obie miały ten sam podstawowy plan: kwadratowa centralna sala spotkań i dwa pokoje z boku. W obu przypadkach boczne pomieszczenie w południowo-zachodnim narożniku posiadało otynkowaną kamienną półkę, która, jak przypuszczają archeolodzy, mogła służyć do przechowywania zwojów Tory.
W obu przypadkach mury zbudowano z lokalnego bazaltu wulkanicznego i wapienia. Inne artefakty znalezione podczas wykopalisk z tamtych czasów, takie jak naczynia garncarskie i kamionkowe, również zostały wykonane z miejscowego materiału.
Dlaczego starożytna żydowska wioska lub miasto Magdala potrzebowały dwóch synagog jednocześnie?
Archeolodzy zwracają uwagę, że Józef Flawiusz napisał, że Magdala liczyła 40 000 mieszkańców i ogromną flotę 230 łodzi rybackich. Rzeczywiście, niektórzy nie zgadzają się z prawdziwością relacji rzymsko-żydowskiego historyka w niektórych przypadkach i może to być szalona przesada, podkreśla Avshalom-Gorni z IAA. Ale nawet gdyby miało tylko jedną dziesiątą tej liczby, to czterotysięczne miasto też należało do dużych w tamtych czasach. Ponieważ synagogi były rozdzielone, jedna na wschodzie w dzielnicy mieszkalnej u podnóża wzgórza – czyli bardziej wyszukana – i jedna w północnej strefie przemysłowej, były prawdopodobnie miejscami spotkań społeczności sąsiedzkich.
Karolina Maoz, 16.12.2021r.