Każdy pielgrzym przybywający do Ziemi Świętej prędzej czy później usłyszy o św. Helenie i to na pewno nie raz. Kim była ta kobieta, tak ważna dla Chrześcijan i Ziemi Świętej?
Urodziła się ok. 250 r. w rodzinie właściciela oberży. Później została konkubiną cesarza, z którym miała syna – Konstantyna. Kiedy ten został cesarzem, wprowadził swoją matkę na dwór. Cesarz Konstantyn zwany Wielkim przyjął chrześcijaństwo i ustanowił stolicę cesarstwa w Konstantynopolu, który stał się później stolicą cesarstwa wschodniego – Bizancjum.
Pewnego dnia cesarz poznał biskupa Jerozolimy i usłyszał od niego, że w Ziemi Świętej znajdują się miejsca narodzenia i śmierci Chrystusa, ale są przysypane pod gruzami zburzonej dwukrotnie, w 70 i 130 r., Jerozolimy. Wysłał tam niezwłocznie swoją matkę – Helenę, aby odszukała te miejsca.
Helena była bardzo dobrą kobietą i po drodze pomogła wielu biednym. Słuchała również opowieści o miejscach świętych, a także o tym, że cesarz Hadrian budując w 132 r. Aelię Capitolinę na ruinach Jerozolimy, chcąc zbezcześcić miejsca święte dla Chrześcijan i Żydów, budował na ich miejscu – świątynie pogańskie.
Posiadając taką wiedzę, rozpoczęła poszukiwania miejsc związanych z życiem i śmiercią Chrystusa, w miejscach ruin świątyń pogańskich. W ten sposób odnalazła grotę narodzenia Jezusa i wybudowała tam Bazylikę Narodzenia. Odnalazła również miejsce Wniebowstąpienia, ale co najważniejsze, miejsce ukrzyżowania na Golgocie oraz Grób Pański.
W cysternie znajdującej się pod Kalwarią, Helena odnalazła trzy krzyże. Istnieje kilka tradycji mówiących o tym w jaki sposób zidentyfikowano krzyż Pański. Jedna z nich mówi, że odnaleziono krzyże wraz z tabliczkami. Na krzyżu Chrystusa widniał napis INRI (Jezus Nazarejczyk Król Żydowski).
Druga tradycja mówi o tym, iż Helena miała objawienie, w którym zobaczyła prawdziwy krzyż. Inna wspomina, iż przykładano krzyże do umierających osób i po dotknięciu krzyża Chrystusowego wszyscy wstawali uzdrowieni.
Helena podzieliła relikwię krzyża na trzy części – jedna została w Jerozolimie, jedną wysłano do Konstantynopola i jedną do Rzymu. Potem krzyż podzielono na mniejsze części, aby większość sanktuariów mogła mieć kawałek relikwii. Za swoje zasługi dla chrześcijaństwa Helena i jej syn Konstantyn zostali świętymi.
Anna Szczypińska, 14.09.2022r.