W pobliżu Jerycho, niedaleko północnego brzegu Morza Martwego znajduje się Park Narodowy Qumran, gdzie można zwiedzać ruiny starożytnej osady oraz zobaczyć groty, w których znaleziono zwoje z najstarszymi tekstami biblijnymi.
Ruiny osady oraz groty nadal są badane przez archeologów, którzy natknęli się tam na nasiona daktyli sprzed 2000 lat. Izraelskim naukowcom udało się z nich wyhodować owoce.
Aby wyhodować daktyle, botanicy z Centrum Medycznego Hadassah przesortowali setki nasion. Niektóre znaleziono też w Masadzie, czyli ruinach herodiańskiej fortecy, znajdującej się na szczycie góry na płaskowyżu nad Morzem Martwym. Inne jeszcze pochodziły z jaskiń wokół Morza Martwego, używanych do przechowywania i jako pomieszczenia mieszkalne.
Naukowcy namoczyli 34 najbardziej obiecujące okazy w ciepłej wodzie z płynnym nawozem, a następnie posadzili je w sterylnej ziemi doniczkowej. Sześć nasion wykiełkowało, tworząc sadzonki, które ostatecznie stały się palmami daktylowymi, a nazwano je Adamem, Jonaszem, Urielem, Boazem, Judytą i Anną.
Wszystkie nasiona, które odniosły sukces, miały kilka centymetrów długości i były o 30% większe niż współczesne nasiona daktyli, co sugeruje, że starożytne daktyle były znacznie większe niż współczesne odmiany.
Aby sprawdzić, czy nasiona są starożytne, a nie nowsze, przeniesione na teren ruin przez zwierzęta, zespół badawczy datował węglem fragmenty łupin nasion przylegające do korzeni po pomyślnym wykiełkowaniu nasion. Nasiona miały od 1800 do 2200 lat.
Wstępna analiza genetyczna roślin wyhodowanych ze starożytnych nasion sugeruje, że rolnicy w tym regionie uprawiali daktyle łączące cechy z całego starożytnego świata. W rezultacie powstał duży, słodki, trwały owoc, który był cenionym przysmakiem w całym świecie rzymskim. Po upadku imperium rzymskiego i podboju regionu przez Arabów, hodowla daktyli w Judei podupadła. Do wypraw krzyżowych, około roku 1000 n.e., na tym obszarze nie było już plantacji daktyli.
Grupa badaczy planuje w najbliższej przyszłości zapylić palmy żeńskie, aby wyprodukować owoce o cechach, które można wykorzystać do udoskonalenia nowoczesnych odmian, na przykład zwiększając ich słodkość i wielkość oraz odporność na współczesne szkodniki.
Pomocna naukowcom jest Biblia, w której wymienionych jest aż siedem gatunków palm daktylowych występujących w starożytnej Ziemi Izraela. Większość z nich już nie istnieje, jak na przykład ten odtworzony daktylowiec judejski. Współczesne palmy izraelskie zostały sprowadzone po powstaniu państwa Izrael z innych państw i rośnie tu obecnie ok. 850 tys. palm daktylowych.
Anna Szczypińska, 02.01.2024r.