Dlaczego tak wielu ortodoksyjnych Żydów nosi brody?
Praktyka ta wywodzi się z Księgi Kapłańskiej (19:27) w Torze, która mówi:
„Nie będziecie obcinać w kółko włosów na głowie.
Nie będziesz golił włosów po bokach brody”.
Według XII wiecznego uczonego Majmonidesa zakaz ten był sposobem na odróżnienie Żydów od bałwochwalczych kapłanów, którzy golili brody.
Z kolei według Kabały, człowiek został stworzony na obraz Boga. Oznacza to, że każda część ciała człowieka reprezentuje inną moc Boga, a broda reprezentuje moc miłosierdzia. Dlatego też wielu Żydów nadal nosi pełne brody.
Zakaz golenia jest tradycyjnie rozumiany jako zakaz całkowitego usuwania włosów brzytwą. Z związku z tym, że przez stulecia dokładne golenie bez brzytwy było na ogół zbyt trudne, religijni Żydzi mieli tendencję do noszenia brody.
Według historyka, rabina Berela Weina, normy dotyczące brody zaczęły się zmieniać wśród niektórych ortodoksyjnych mężczyzn w Europie w XVIII i XIX wieku, kiedy pojawiły się chemiczne depilatory, które umożliwiały usuwanie włosów bez użycia brzytwy.
Z kolei pojawienie się golarek elektrycznych umożliwiło dokładne golenie bez rzeczywistego dotykania skóry przez maszynkę do golenia. W rezultacie wielu Żydów, nawet tych ortodoksyjnych, goli dzisiaj brody. Jednak zdecydowana większość mężczyzn z kręgów ultraortodoksyjnych zwyczajowo zachowuje brody na znak pobożności.
- Niektórzy Żydzi, zwłaszcza chasydzi, powstrzymują się nawet od przycinania brody, chociaż nie istnieje zakaz skracania zarostu nożyczkami.
Dla chasydów i innych ortodoksów praktyka nie golenia się w ogóle dotyczy także pejsów, nazywanych po hebrajsku pajot (dosłownie „rogi”). Podobnie jak w przypadku brody, pejsy i tradycje związane z ich noszeniem oraz formą, różnią się w obrębie poszczególnych grup. Wśród chasydów pejsy mogą być bardzo widoczne, czasem kręcone lub dyskretnie chowane za uchem.
- Rabini Talmudu uważali brody za atrakcyjne, nazywając je „hadrat panim”, czyli wspaniałością twarzy.
Istnieją także okoliczności, w których religijni Żydzi, którzy zazwyczaj golą brody, nie robią tego w danym momencie. Dotyczy to m.in. okresu żałoby, 30 dni po śmierci bliskiego krewnego, czasu Omeru między świętami Paschy i Szawuot, kiedy Żydzi opłakują śmierć uczniów talmudycznego mędrca Akiwy oraz podczas okresu opłakiwania zniszczenia świątyń w Jerozolimie.
Poruszając temat zarostu w tradycji żydowskiej warto także wspomnieć o ceremonii zwanej Upszerin. W ortodoksyjnych i chasydzkich rodzinach praktykuje się postrzyżyny chłopca, który ukończy trzy lata. W ten sposób zapoczątkowuje się wychowanie dziecka w wierze.
Karolina Maoz, 02.09.2023r.