Hebron położony jest ok 30 km na południe od Jerozolimy na wzgórzach judzkich i jest najstarszym miastem żydowskim na świecie. Hebron jest wymieniony w 10 z 24 ksiąg Bibli, łącznie 87 razy.
Księga Rodzaju podaje, że Abraham kupił Grobowiec Makpela oraz otaczające go pole jako miejsce pochówku swojej żony Sary od Efrona Hettyty za 400 srebrnych szekli. To było 3800 lat temu. Żydzi mieszkają w Hebronie prawie nieprzerwanie od czasów biblijnych do chwili obecnej.
Według Biblii Abraham, Izaak i Jakub oraz Sara, Rebeka i Lea są pochowani w tym samym grobowcu. Pochówek tych trzech świętych par, przodków narodu żydowskiego, sprawia, że Hebron jest drugim, po Jerozolimie, najświętszym miejscem dla Żydów na świecie i miejscem pielgrzymek monoteistów z całego świata.
W Księdze Jozuego Hebron został oddany Kalebowi jako nagroda za jego wierność i jako część ziemi przydzielonej plemieniu Judy. Po śmierci króla Saula Bóg polecił Dawidowi udać się do Hebronu, gdzie został namaszczony na króla Judei i uczynił Hebron pierwszą stolicą Izraela.
Hebron pozostawał ważnym miastem żydowskim przez cały okres panowania królów, aż do podboju ziemi przez Babilończyków w roku 586 pne. Kiedy Żydzi wrócili do Izraela po niewoli babilońskiej w V wieku p.n.e., wielu osiedliło się w Hebronie.
W okresie Machabeuszy, ok. 150 – 63 rok p.n.e. powstała pierwsza konstrukcja nad jaskinią Makpela. Później król Herod Wielki zbudował wielki budynek na szczycie groty w stylu pasującym do Drugiej Świątyni.
Obecnie kompleks grobowca jest najstarszą wciąż stojącą budowlą na świecie, która jest używana w tym samym celu, w jakim została wzniesiona. Masywne, 12-metrowe mury Heroda były niemym świadkiem wielu wielkich zdobywców: Rzymian, Bizantyjczyków, Krzyżowców, Mongołów, Mameluków, Osmanów i innych. Gdyby kamienie mogły mówić, świadczyłyby o tym, jak zniknęli zwycięzcy, podczas gdy lud Izraela przeżył ich wszystkich.
Od czasów Abrahama Hebron zawsze był centralnym punktem połączenia narodu żydowskiego z ziemią Izraela. Być może z tego powodu cesarz Hadrian postanowił zbudować targ niewolników w Hebronie, po nieudanym powstaniu Szymona Bar Kochby w 135 roku n.e. W tym strasznym okresie historii Żydów dziesiątki tysięcy żydowskich niewolników zostało sprzedanych i wysłanych do wszystkich części Cesarstwa Rzymskiego. Dziś pozostałości targu niewolników nadal istnieją w Hebronie, na tak zwanym Mamre.
W okresie bizantyjskim, Hebron, podobnie jak reszta Izraela, cierpiał pod jarzmem okupantów. Cesarstwo Bizantyjskie zostało schrystianizowane i zamieniło budowlę Heroda nad jaskinią – w kościół.
Kiedy Mahomet podbił Bliski Wschód w VII wieku, bizantyjski kościół nad Makpelą został przekształcony w meczet. Początkowo religia muzułmańska była stosunkowo obojętna wobec Hebronu. W tym początkowym okresie muzułmańskiej okupacji traktowali Żydów bardzo tolerancyjnie. Przez 500 lat zarówno Żydzi, jak i muzułmanie przychodzili do grobu i organizowali różne uroczystości dla wyznawców innych religii, którzy odwiedzali miasto.
Krzyżowcy podbili Hebron w roku 1099 i ponownie zamienili grobowiec na kościół. Ta tolerancja dla innych religii ustała, gdy Mamelukowie doszli do władzy. W 1267 r. zabronili oni nie-muzułmanom wchodzenia do kompleksu grobowców i oddawania im czci, pozwalając Żydom wchodzić tylko do siódmego stopnia schodów prowadzących do wejścia. Dopiero po 1967 r. Żydzi i chrześcijanie mogli ponownie wejść i modlić się swobodnie w świętym miejscu.
W 1517 roku Imperium Osmańskie położyło kres panowaniu Mameluków. To był początek najdłuższej okupacji Izraela. W pierwszych latach Turcy wyróżnili się wprowadzeniem porządku i bezpieczeństwa w regionie. Społeczność żydowska skorzystała z okazji, aby rozpocząć nowy okres, w którym ważni rabini w znacznym stopniu przyczynili się do ewolucji Kabały. Żydzi, którzy zostali deportowani z Hiszpanii, przybyli do Hebronu i zakupili ziemię rolną, aby odnowić dzielnicę żydowską.
W XVIII i XIX wieku studenci z Europy, tacy jak członkowie chasydzkiego ruchu Chabad i jesziwy Slabodka, przenieśli się na ten obszar. W 1870 roku zamożny turecki Żyd Haim Yisrael Romano kupił działkę i zbudował dużą rezydencję i pensjonat, który później nazwano Beit Romano. W późniejszym okresie w budynku znajdowała się synagoga i jesziwa.
Szczególnie Chabad ma bogatą historię w Hebronie, sięgającą lat 1816-1823, kiedy fala chasydzkich Żydów migrowała z Tzfat na północy Izraela do Hebronu na rozkaz Mitteler Rebe, rabina Dovbera z Lubawicz. Jego córka Menucha Rochel Słonim przeniosła się do Hebronu w 1845 r. Została uznana za matronę społeczności Hebronu, a synagoga Menucha Rochel została nazwana na jej cześć. Synagoga została zniszczona w wyniku masakry w 1929 r. i odrestaurowana w 2005 r. Dziś jest to w pełni funkcjonująca synagoga z codziennymi nabożeństwami.
23 sierpnia 1929 r. miejscowi Arabowie zdewastowali społeczność żydowską, dokonując zorganizowanego pogromu na dużą skalę. Pozostali przy życiu Żydzi uciekli do Jerozolimy.
Po utworzeniu państwa Izrael w 1948 r. i inwazji wojsk arabskich, Hebron zostało zajęte przez jordański legion arabski. Podczas okupacji jordańskiej, która trwała do 1967 roku, nie-muzułmanie nie mogli mieszkać w mieście, ani – pomimo porozumienia o zawieszeniu broni – odwiedzać lub modlić się w żydowskich świętych miejscach w mieście.
Dodatkowo jordańskie władze i lokalni mieszkańcy podjęli systematyczną kampanię mającą na celu usunięcia wszelkich śladów obecności Żydów w mieście. Zburzyli dzielnicę żydowską, zbezcześcili cmentarz żydowski i zbudowali zagrodę dla zwierząt na ruinach synagogi Abrahama Avinu.
Podczas wojny sześciodniowej w 1967 r., Hebron został wyzwolony i Żydzi powrócili do miasta, a nowa dzielnica – nazwana Kiryat Arba – została zbudowana w sąsiedztwie miasta. Pierwsze 105 mieszkań było gotowych jesienią 1972 roku. Dziś Kiryat Arba liczy ok. 10 000 mieszkańców. Społeczność żydowska w samym Hebronie została przywrócona na stałe w kwietniu 1979 r., kiedy to grupa Żydów z Kiryat Arba przeniosła się do Hebronu. W 1980 r. żydowskie nieruchomości i budynki w Hebronie zostały wykupione i odbudowane. Obecnie w Hebronie mieszka prawie 1000 Żydów.
Dziś Hebron podzielony jest murem na część żydowską i muzułmańską. Budowla nad grotą Makpela również została podzielona na meczet i synagogę, a grobowce Abrahama i Sary znajdują się po połowie w każdej z części. Turyści mogą zwiedzać obie części.
Oprócz Makpeli, w Hebronie znajduje się stanowisko archeologiczne Tel Hevron należące do Parków Narodowych Izraela. Znajduje się tu też starożytny cmentarz żydowski z XIII wieku, który jest miejscem spoczynku wielu znanych żydowskich mędrców, którzy chcieli zostać pochowani w mieście Patriarchów.
Od czasów starożytnych wzgórza wokół Hebronu były znane ze swojej żyzności, zwłaszcza z winogron wykorzystywanych do produkcji wina. W okolicy odkryto wiele starożytnych tłoczni wina, a region ten jest nadal znany jest ze wspaniałych win.
Anna Szczypińska, 13.09.2022r.
Żródło: https://www.hebronfund.org/hebron-a-historical-overview/