Tel Awiw

Tel Awiw leży na samym brzegu Morza Śródziemnego, a plaże są naturalnym elementem pejzażu tego miasta. Nie jest jednak typowym nadmorskim ośrodkiem wypoczynkowym, a największym centrum technologicznym i finansowym na Bliskim Wschodzie. Znajdują się tu siedziby licznych instytucji finansowych oraz liczne ośrodki badawczo-rozwojowe.

Miasto jest też ważnym ośrodkiem kultury. To wszystko powoduje, że ulice Tel Awiwu tętnią życiem właściwie przez całą dobę. Miejskie plaże, kawiarnie, restauracje i sklepy zapełnione są przez wielobarwne tłumy, zarówno mieszkańców jak i turystów.

Samo miasto jest stosunkowo młode, a jego historia liczy zaledwie 111 lat. Powstało w wyniku osadnictwa syjonistycznego, które w założeniu miało zbudować państwo żydowskie na terenach dawnego, starożytnego, Królestwa Izraela. Osadnicy w pierwszej kolejności budowali osiedla rolnicze, chcąc zagospodarować jak największe tereny.

Jednak przybywający z Europy młodzi Żydzi, nie mieli wiedzy ani praktyki rolniczej. Dlatego też część z nich osiedlała się w istniejących arabskich miastach, gdzie zajmowali się rzemiosłem i handlem.

Potrzebę utworzenia żydowskich miast pierwszy dostrzegł, przybyły z Algierii Ahalon Chelouche. W 1908 roku stworzył żydowską spółkę, która zakupiła 5 hektarów piaszczystych wydm, leżących na północ od miasta Jaffa.

Następnie teren ten podzielona na 66 jednakowych działek. Numery ich wypisano na muszelkach, a dziesięcioletni chłopiec wylosował, którą działkę otrzyma każdy udziałowiec. Ta muszelkowa loteria odbyła się 11 kwietnia 1909 roku i to był początek Tel Awiwu, czyli Wzgórza Wiosny.

Pierwotnie miała to być willowa osada, otoczona ogrodami, przeznaczona dla średniej klasy. Jednak bardzo szybko wokół pierwszego osiedla zaczęły powstawać dalsze domy, zasiedlane przez rzemieślników i kupców żydowskich.

Liczba mieszkańców nowego miasta rosła bardzo szybko. Szczególnie od 1921 r., gdy zamieszki żydowsko-arabskie doprowadziły do przeprowadzenia się tu Żydów z arabskiej Jaffy.

W 1925 roku, aby uporządkować zabudowę Tel Awiwu, Rada Miasta uchwaliła generalny plan rozbudowy miasta stworzony przez Brytyjczyka, Patricka Geddesa. Plan ten ukształtował dzisiejszy układ miasta opierający się na zielonych bulwarach i nowoczesnych trasach komunikacyjnych.

Na wygląd dzisiejszego Tel Awiwu, zwanego czasem Białym Miastem, wpłynął w latach trzydziestych XX wieku napływ licznych osadników żydowskich z Niemiec. Przybyli wówczas architekci, w większości wywodzili się ze szkoły zwanej bauhausem i w tym stylu zaprojektowano sporą liczbę nowych domów. Tak, że dziś jest to największy zespół budynków modernistycznych na świecie.

W roku 1934 w Tel Awiwie mieszkało już około 130 tysięcy osób, nic więc dziwnego, że rządzący tu przedstawiciele administracji angielskiej przyznali mu wówczas prawa miejskie.

Niedługo później w mieście wybudowano port morski i lotnisko, tak że w momencie ogłaszania powstania państwa Izrael, Tel Awiw był największym i najnowocześniejszym miastem żydowskim. Przez pierwsze 9 miesięcy pełnił też funkcję stolicy państwa i dopiero w 1949 roku przeniesiono ja do Jerozolimy. Niepewna jednak sytuacja polityczna nowej stolicy, podzielonej wówczas pomiędzy Izrael i Jordanię, sprawiła że większość ambasad pozostaje do dzisiaj w Tel Awiwie.

Należy podkreślić, że od połowy lat sześćdziesiątych XX stulecia, Tel Awiw zaczął kolejną przemianę. Zaczęto wyburzać niektóre niskie domy zastępując je drapaczami chmur. Dzięki temu dziś w Tel Awiwie możemy zobaczyć zarówno nowoczesne, wysokie biurowce, jak i spokojne zielone ulice z niską zabudową. Zwłaszcza te ostatnie cieszą się popularnością wśród ludzi młodych, którzy zapełniają liczne tu niewielkie knajpki i sklepiki.

Stanisław Szuro, 13.04.2022r.