Według tradycji biblijnej, Abraham był praojcem Izraelitów i Arabów. Był również pierwszym, który odrzucił wielobóstwo na rzecz wiary w jednego Boga. Stąd trzy religie monoteistyczne: judaizm, chrześcijaństwo i islam, uznają go za ojca duchowego wszystkich wiernych.
Zgodnie z biblijną Księgą Rodzaju, Abram, który później zmieniła imię na Abraham, przez wiele lat żył w mieście Ur, leżącym na terenie Mezopotamii, niedaleko ujścia rzeki Eufrat do Zatoki Perskiej.
Następnie, wykonując objawioną mu wolę bożą, wraz z całą rodziną, sługami i majątkiem, wyruszył do Kanaanu. Prowadził tam życie koczownicze, zajmując się hodowlą i handlem, przy czym pomimo wielu trudności, zachowywał cały czas kult jedynego Boga.
Przymierze z Bogiem
Za dochowanie wierności, Bóg (Jahwe) zawarł z Abrahamem przymierze, w którym obiecał mu liczne potomstwo i ziemię Kanaanu na własność (stąd pojęcie Ziemi Obiecanej). Znakiem przymierza miało być obrzezanie. Wtedy też zgodnie z wolą bożą, prorok zmienił imię z Abram (hebr. Ojciec jest Wzniosły) na Abraham (hebr. Ojciec Narodów).
Ufając obietnicy Bożej, przy braku potomka ze związku z żoną Sarą, sędziwy już Abraham spłodził syna z jej niewolnicą o imieniu Hagar. Gdy jednak później Sara urodziła prorokowi syna Izaaka,
Abraham wypędził Hagar wraz z jej synem na pustynię. W ten sposób, zgodnie z Biblią, pierworodny syn Abrahama o imieniu Izmael, wychował się niezależnie od Abrahama i w następstwie, stał się później protoplastą wszystkich Arabów.
Giovani Barbieri – „Abraham wyrzuca Hagar”- obraz z końca XVII wieku
Meczet Kopuły Skały znajdujący się w miejscu, gdzie Abraham miał złożyć ofiarę z syna
Grób Abrahama w Hebronie
Patriarcha Abraham został przez Boga poddany jeszcze jednej próbie. Głos boży nakazał mu złożyć w ofierze całopalnej, to co ma najdroższego, czyli syna Izaaka. Abraham okazał pełne posłuszeństwo Bogu i przygotował ołtarz na górze Moria. W ostatniej chwili Jahwe powstrzymał go od synobójstwa i Abraham, na przygotowanym już ołtarzu, złożył ofiarę z baranka.
Po śmierci Sary Abraham nabył teren w Makpela na grób dla żony. W ten sposób Abraham stał się symbolicznie właścicielem pierwszego fragmentu ziemi Kanaanu. Następnie prorok ożenił się powtórnie i miał jeszcze sześciu dalszych synów.
Zmarł w późnej starości, stając się symbolem długiego i bogobojnego życia. Jego ciało złożono obok ciała Sary. Dziś znajduje się tu sanktuarium należące w połowie do wyznawców judaizmu, a w połowie do wyznawców islamu.
Ojciec duchowy dla wyznawców judaizmu, chrześciajaństwa i islamu
Wśród Żydów Abraham jest uznawany za główną postać dziejów Izraela. Na przymierze zawarte pomiędzy nim, a Bogiem powołują się wszyscy wyznawcy judaizmu. Do obietnicy otrzymania Kanaanu na własność nawiązywali również syjoniści, którzy zbudowali współczesny Izrael.
W islamie Abraham (Ibrahim) jest uznawany za proroka, za Bożego przyjaciela. Islam jest nawet często określany jako wiara Abrahama. Prorok ten jest wzmiankowany w 25 surach Koranu.
Abraham jest też wielokrotnie wspominany przez ewangelistów. Ukazywany jest tu jako przykład doskonałego zaufania i wierności Bogu. Zgodnie z Listem do Rzymian św. Pawła jest „ojcem tych, którzy wierzą”.
Ojcowie Kościoła uważali, że pochodzenie od Abrahama jest uważane za przywilej Izraela, nie stanowi jednak gwarancji zbawienia. Dla św. Pawła zasadnicze znaczenie ma raczej pokrewieństwo duchowe z Abrahamem, czyli naśladowanie jego wiary. Ojcowie Kościoła wspominają również o „łonie Abrahama”, znanym z przypowieści o bogaczu i ubogim Łazarzu. Interpretują je, jako miejsce pośmiertnej, wiecznej szczęśliwości.
Księga Rodzaju, w której zawarte są informacje o Abrahamie, powstała dopiero w VI wieku przed Chr. Wówczas spisano i uporządkowano wcześniejsze przekazy i teksty. Dlatego historyczna rekonstrukcja życia Abrahama nie jest możliwa.
Dzisiejsi bibliści umieszczają jego życie zazwyczaj w XV w. przed Chr., choć dawniej wskazywano również na czasy o 300 lat wcześniejsze. W opinii ortodoksyjnych uczonych żydowskich urodził się on w 1812 r. przed Chr. i zgodnie z tekstem biblijnym żył 175 lat.
Niezłomny charakter Abrahama
Pomimo tak wielkiego oddalenia od naszych czasów, biblijny Abraham nie jest osobą symboliczną. Biblia ukazuje nam również charakter Abrahama. Jest on człowiekiem dobrym i sprawiedliwym, który miłuje pokój.
Potrafi jednak też walczyć, a przy tym być wielkodusznym wobec zwyciężonych. Jest oddany rodzinie i gościnny wobec obcych. Czasem się boi, czasem przejawia nieufność, a nawet sceptycyzm. Ostatecznie jednak zawsze ufa Bogu i wypełnia Jego polecenia.
Dziś często nie pamiętamy dokładnie losów Abrahama. Jednak każdy uznający objawienia biblijne, wie iż jest on protoplastą Hebrajczyków, których Bóg uznał za Naród Wybrany. Wie też, że Bóg obiecał mu i jego potomkom ziemię Kanaanu. Także śmiało można powiedzieć, że nie tylko religie monoteistyczne, ale i historia Izraela rozpoczyna się od Abrahama.
Stanisław Szuro, 16.03.2023r.