Według judaizmu, człowiek może osiągnąć niższe lub wyższe stany duchowej czystości. Żydzi powinni zawsze starać się podnieść ten poziom, a jednym ze sposobów osiągnięcia tego celu jest zanurzenie całego ciała w wodzie. Do tego celu służą mykwy. Co to jest mykwa i o co właściwie chodzi z rytualną czystością?
Samo słowo mykwa pojawia się w Talmudzie i określa ono zbiór wód, które Bóg nazwał morzami. Mykwa to inaczej zbiornik z bieżącą, żywą wodą, czyli na przykład ocean, jezioro, rzeka lub strumień albo cysterna zasilana bezpośrednio wodą deszczową. Basen, który zawiera wodę doprowadzoną rurami nie spełnia wymogów.
Judaizm opiera się na różnych zakazach i nakazach, a wśród nich na wymogu rytualnej czystości. Jednym ze sposobów jej zachowania lub osiągania jest właśnie korzystanie z rytualnych obmyć w mykwie. Nie chodzi tutaj o czystość fizyczną, ale o napełnienie duszy duchowością.
Kto powinien korzystać z mykwy?
W czasach Świątyni Jerozolimskiej rytuał oczyszczenia był używany głównie do pozbycia się „nieczystości śmierci”. Jeśli ktoś dotknął zwłok lub dotknął osoby, która miała kontakt ze zwłokami, obowiązywała określona procedura oczyszczenia. Podobnie pielgrzymi, którzy udawali się do Jerozolimy, przed wejściem do Świątyni musieli dokonać rytualnego zanurzenia.
Obecnie główną klientelą mykw są ortodoksyjne kobiety. Pierwszy raz dziewczyna udaje się do mykwy przed swoim ślubem, by uzyskać rytualną czystość, która jest konieczna do poczęcia dziecka. Od tej pory każda ortodoksyjna mężatka, po zakończeniu menstruacji odwiedza mykwę. Kąpiel w mykwie zalecana jest także po urodzeniu dziecka, poronieniu oraz długotrwałej i przewlekłej chorobie.
Ortodoksyjni mężczyźni również korzystają z mykwy, jednak w ich przypadku jest to zwyczaj, który nie wynika z zapisów w Torze. Najczęściej udają się do mykwy przed świętem Jom Kipur, inni także przed Rosh Ha Szana lub nawet przed każdym szabatem. Ultraortodoksyjni Żydzi korzystają z mykwy po stosunkach seksualnych, a niektórzy Chasydzi kąpią się codziennie przed modlitwami.
Osoba, która dokonuje konwersji na judaizm również musi zażyć kąpieli w mykwie. W tym rytuale muszą jej towarzyszyć trzej świadkowie.
W ostatnich latach niektórzy Żydzi zaczęli również używać mykwy do zaznaczania różnych ważnych w życiu wydarzeń i momentów, takich jak zakończenie szkoły, bar lub bat micwa, nowego startu po bólu lub stracie.
Jak należy korzystać w mykwy?
Zanurzenie w mykwie to coś więcej niż tylko osiągnięcie czystości fizycznej. Osoba pragnąca skorzystać z rytuału musi być całkowicie naga, bez biżuterii, a przed wejściem do wody odpowiednio się przygotować. W specjalnie przygotowanym prywatnym pokoju, do którego należy udać się przed właściwym zanurzeniem, zazwyczaj znajduje się łazienka z wanną, prysznicem, umywalką i toaletą.
Do czynności przygotowawczych należy między innymi dokładne oczyszczenie ciała, obcięcie paznokci, zmycie lakieru, rozczesanie włosów, umycie zębów itp. Zanurzenie musi obejmować całe ciało, a po zakończeniu należy wyrecytować właściwe błogosławieństwo.
Współczesne mykwy, umiejscowione z budynkach, zawierają specjalny system zaopatrywania w wodę, aby spełniała ona warunki koszerności. Mykwa zazwyczaj jest podłączona do naturalnego źródła lub do studni z naturalnie występującą wodą. Dzisiejsze systemy gromadzenia wody dla mykw posiadają system filtracji i dezynfekcji, dzięki czemu są dużo bardziej higieniczne niż ich poprzednie wersje.
Aktualnie w Izraelu spotkać możemy także mykwy, które nie do końca przypominają te, z których korzystają ortodoksyjni Żydzi. Są to miejsca przypominające raczej nowoczesne salony spa – z basenami, jacuzzi i strefą wellness, do których udają się przed ślubem przyszłe mężatki z koleżankami, aby przygotować pannę młodą do zamążpójścia.
Wykopaliska w Qumran – antyczna mykwa
Naturalna mykwa z filtrowaną wodą
Współczesna mykwa w formie basenu
Karolina Maoz, 19.08.2022r.