Historia krzyża jerozolimskiego sięga czasów wypraw krzyżowych, kiedy to na mapach Bliskiego Wschodu pojawiło się Królestwo Jerozolimy. Jego pierwszym władcą był Gotfryd de Bouillon i to właśnie on „mianował” krzyż jerozolimski herbem, na początku swoim, a później całego państwa krzyżowców.
Ówczesna symbolika była następująca: równoramienny, duży krzyż to Ziemia Święta. Cztery małe krzyże greckie oznaczały królestwa, które uczestniczyły w pierwszej krucjacie (1099r.): Francję, Niemcy, Anglię oraz Królestwo Obojga Sycylii. Inne, późniejsze, stricte historyczne znaczenie to prymat Jerozolimy nad pozostałymi czterema patriarchatami: Rzymem, Konstantynopolem, Aleksandrią i Antiochią.
Znaczenie więcej do powiedzenia mają teologowie, którzy widzą w pięciu krzyżach pięć ran Jezusa – duży krzyż to bok Chrystusa i rana zadana włócznią, cztery małe krzyże to rany na rękach i na nogach. Imię Jezusa bywa również utożsamiane w kontekście interpretacji centralnego krzyża, z symetrycznymi krzyżami jako cztery Ewangelie: wg Mateusza, Marka, Łukasza i Jana. Chrystus jest centralną i główną postacią każdej z nich.
Krzyż jerozolimski został uznany jako symbol obecności katolików w Ziemi Świętej. Z tego powodu, od początków XIII wieku do dnia dzisiejszego, jest symbolem franciszkańskiej Kustodii Ziemi Świętej – opiekunów większości sanktuariów chrześcijańskich należących do katolików.
To nie jedyny zakon korzystający w swojej heraldyce z krzyża jerozolimskiego. Zakon Rycerski Grobu Bożego w Jerozolimie lub po prostu bożogrobowcy – pierwsi katoliccy „przewodnicy i ochroniarze” Grobu Pańskiego również korzystają z tego krzyża w swoim herbie.
W późniejszej historii, stałym „nosicielem” krzyża był król Edward VII, który jeszcze jako Albert, Książe Walii, kazał sobie wytatuować krzyż jerozolimski jako pamiątkę z Ziemi Świętej, do której pielgrzymował w 1862 roku.
Pierścień z krzyżem jerozolimskim
Obecnie krzyż jerozolimski znajduje swoje miejsce pośród pamiątek z Ziemi Świętej – czy to w postaci drewnianego, oliwnego krzyża czy złotego (częściej pozłacanego) krzyżyka do powieszenia na szyi.
Wariant czerwonego krzyża jerozolimskiego na białym tle występuje także na fladze Gruzji.
Krzysztof Słapczyński, 26.04.2021
Czerwony krzyż jerozolimski możemy zobaczyć na habitach Franciszkanów z Kustodii Ziemi Świętej
Kolekcja broszek