Mijając żydowskie cmentarze, czy to w Izraelu czy na całym świecie, zauważyć można, że na wielu grobach ułożone są kamienie.
Żydowska tradycja składania kamieni na grobie sięga starożytności, a jej geneza nie jest znana. W literaturze można znaleźć wiele prób wyjaśnienia tej praktyki. Oto kilka z nich:
Zabezpieczenie przed zwięrzętami
Najbardziej popularne tłumaczenie wywodzi się z czasów kiedy zwłoki grzebano na pustyni. Zabezpieczenie przed dzikimi zwierzętami miejsca pochówku poprzez ułożenie na nim kamieni było wyrazem szacunku dla zmarłego.
Ostrzeżenie dla żydowskich kapłanów (Kohanim)
Wiele elementów kultury żydowskiej wiąże się z czystością rytualną kapłanów. W czasach Światyni w Jerozolimie kapłani żydowscy stawali się rytualnie nieczyści jeśli znajdowali się w odległości czterech stóp (ok. 1,2m) od zmarłej osoby. W rezultacie Żydzi zaczęli oznaczać groby stosami kamieni, aby wskazać przechodzącym kohanim miejsca nieczyste.
Kamienie są trwalsze niż kwiaty
Kwiaty, choć piękne, szybko więdną. Kamień to symbol trwałej, nieprzemijającej pamięci. Dla niektórych także kwiaty to symbol życia, a kamień – śmierci.
Kamień symbolizuje także budulec, z którego zbudowano Świątynię. Materiał ten miał także przywodzić na myśl kamień ofiarny.
Według judaizmu człowiek powinien spełniać micwy, czyli bardzo ogólnie określając – dobre uczynki. Udając się na grób zmarłego i zostawiając na nim kamyk wypełnia się micwę, okazuje się pamięć i szacunek dla zmarłego. Jest to forma bezinteresownej dobroci, ponieważ nie istnieje najmniejsza nawet możliwość, aby ten, komu ją okazujemy mógł nam podziękować. Micwę tę moża zrealizować w każdej chwili, nawet długo po tym jak dana osoba zmarła.
Wielu religijnych Żydów przywiązuje szczególną wagę do wyboru kamienia na grób bliskiej osoby. Może to być kamień z miejsca, które było ważne dla zmarłego, kamień z wydarzenia okolicznościowego, na którym zmarłego bardzo brakowało lub po prostu ładny kawałek skały.
Karolina Maoz, 03.11.2023r.