Jeśli byłeś na Starym Mieście w Jerozolimie, z pewnością zauważyłeś kolorowe sklepiki we wszystkich czterech kwartałach, w których sprzedawana jest ceramika w różnych rozmiarach i kształtach, zdobiona wesołymi artystycznymi dekoracjami. To ceramika ormiańska.
W Dzielnicy Ormiańskiej, najmniejszej i najstarszej z czterech dzielnic Starego Miasta, znajduje się tradycyjny warsztat o wspaniałej historii. Po wejściu do starego budynku spotkacie George’a Sandroni, kierownika warsztatu.
George mówi, że romans Jerozolimy z ceramiką ormiańską rozpoczął się w latach 20-ych XX wieku, kiedy Brytyjczycy, którzy kontrolowali tereny dzisiejszego Izraela, starali się odnowić Wzgórze Świątynne. Wezwali trzy rodziny ormiańskie mieszkające w Turcji do przyjazdu do Jerozolimy w celu przeprowadzenia renowacji, a jedną z nich była rodzina Sandroni, która osiedliła się w małej dzielnicy Starego Miasta i założyła przemysł ceramiczny w Jerozolimie.
George Sandroni urodził się i wychował w Jerozolimie. Już jako dziecko interesował się rodzinnym warsztatem, a w latach 70-ych dołączył do swoich dwóch braci i wspólnie zaczęli produkować własną ceramikę.
Ceramika ormiańska produkowana w Jerozolimie jest wyjątkową mieszanką długiej tradycji ormiańskiej, która pokazuje miłość i tęsknotę za ormiańską ojczyzną oraz miłość do życia w Jerozolimie.
George i jego bracia, którzy urodzili się w Jerozolimie, nauczyli się tradycyjnej pracy przekazywanej z pokolenia na pokolenie, ale włączyli do niej motywy jerozolimskie. W ich sztuce można poczuć zapach owoców Ziemi Izraela, przeżyć modlitwę na Wzgórzu Świątynnym pisaną kursywą arabską, odkryć noc paschalną na talerzach sederowych lub prześledzić historię Jezusa na niesamowitych płytkach ściennych.
George chwali się, że jego dzieła znajdują się w wielu miejscach w Jerozolimie, a jego dłoń dotknęła również Wieży Dawida. Przy głównym wejściu do cytadeli, tuż po minięciu wspaniałej bramy, znajduje się imponujący meczet na świeżym powietrzu. W 1994 roku meczet został odnowiony i George został zaproszony do zaprojektowania zdobiących go płytek ceramicznych.
Robienie ceramiki to prosty biznes, około dwóch tygodni pracy, ale tworzenie ceramiki, która ozdobi Jerozolimę – tutaj mówimy o zupełnie innym koncepcie. Proces opracowania wzoru zdobiącego meczet przy wejściu do muzeum trwał około sześciu miesięcy – bardzo ważne było przedstawienie i wyrażenie całej ludzkiej i kulturowej mozaiki Jerozolimy, a mozaika ta składa się z wielu części.
Jednym z symboli wybranych do dekoracji płytek jest Gwiazda Dawida – wyraźnie żydowski symbol, który pojawia się również w kulturze muzułmańskiej. George zdecydował się ozdobić płytki symbolami sześcioramiennej gwiazdy, w różnych kolorach, ale po wybraniu kolorów i dostosowaniu odcieni stało się jasne, że żółta Gwiazda Dawida nie będzie dekorować płytek ceramicznych muzeum.
Nie mogliśmy się powstrzymać i zapytaliśmy George’a, czy ten złożony i wrażliwy projekt jest wart zachodu, a on odpowiedział z szerokim uśmiechem, że cena jest rozsądna, ale doświadczenie ogromne. Dla niego bycie częścią budowy Jerozolimy to wielki zaszczyt. Jerozolima jest jego miastem i nie wyobraża sobie życia w innym mieście. Jest nieodłączną częścią zdobiących go kamieni.
George i jego żona prowadzą warsztat. Jego żona jest absolwentką szkoły projektowania i pomaga mu rysować szkice i opracowywać próbki. Ich różne gusta pomagają im tworzyć dużą różnorodność w wytwarzanych przez siebie pracach. Ona lubi łączyć nowoczesne projekty z tradycyjnym designem, z subtelnymi i szczegółowymi projektami, a George lubi „zaszaleć”.
Odwiedzający warsztat goście mogą pomyśleć, że praca jest żmudna, ale dla George’a to wspaniały plac zabaw, na którym jest projektantem, rysownikiem, malarzem i rzeźbiarzem, a przede wszystkim – to dla niego misja: w swojej sztuce pokazuje szczególną harmonię, która charakteryzuje Jerozolimę.
Anna Szczypińska, 07.06.2023r.