Przemysł oliwkowy w Izraelu ma kluczowe znaczenie dla izraelskiej kultury, historii i kuchni. Oliwki są jednym z siedmiu naturalnych produktów pochodzenia izraelskiego, o których wspomina Biblia, obok pszenicy, jęczmienia, fig, granatów, miodu daktylowego i winorośli.
Oliwa z oliwek jest skarbem kulinarnym i używa się jej także do wielu rzeczy, takich jak kosmetyki, domowe środki zaradcze i paliwo. Pozostałą po produkcji oliwy miazgę wykorzystuje się jako nawóz dla tych samych drzew, które wyprodukowały oliwki, tak jak to miało miejsce w czasach starożytnych.
Dzisiejszy przemysł oliwy z oliwek w Izraelu może być zaawansowaną technologią, ale niektóre starożytne tradycje wciąż są silne. Naukowcy powszechnie potwierdzają, że kraje śródziemnomorskie mogą przypisać swoją długą żywotność dietom bogatym w oliwę z oliwek.
W Izraelu odkryto pestki oliwne sprzed 6000 lat, a wielowiekowe sady oliwne nadal tu kwitną. Pierwsze drzewa współczesnego izraelskiego przemysłu oliwy z oliwek posadzono na początku lat dziewięćdziesiątych.
Obecnie Izrael posiada około 81 000 akrów sadów oliwnych produkujących około 16 000 ton oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia (EVOO) każdego roku. Większość ropy izraelskiej jest przeznaczona na użytek krajowy, a około 1000 ton jest eksportowane, głównie do Stanów Zjednoczonych.
Co najmniej 10 000 ton izraelskiej produkcji oliwy z oliwek pochodzi z nowoczesnych sadów, podczas gdy reszta jest produkowana w tradycyjnych i rodzinnych sadach prowadzonych zarówno przez arabskich, jak i żydowskich rolników. Znajdują się one między Metullą, najbardziej wysuniętym na północ miastem Izraela na granicy Izraela i Libanu, do najbardziej wysuniętego na południe Ejlatu.
Jednolitrowa butelka oliwy z oliwek zawiera od czterech do sześciu kilogramów oliwek, co odpowiada około 1000 pojedynczym owocom, a jako naród Izraelczycy spożywają rocznie około 2,5 kilograma oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia na osobę.
W prawie żydowskim oliwa z oliwek była jedynym paliwem używanym w siedmioramiennej menorze w czasach biblijnych, a później w stałej świątyni w Jerozolimie. Uzyskiwano ją tylko z pierwszej kropli wyciśniętej oliwki, poświęcano do użytku kapłanów i przechowywano w specjalnych pojemnikach. Królowie Królestwa Izraela byli namaszczani oliwą z oliwek, począwszy od króla Dawida.
Oliwki są zbierane w napiętych i ściśle określonych ramach czasowych, nie dopuszczając do dojrzewania na drzewach dłużej, niż jest to absolutnie konieczne. Olej jest następnie ekstrahowany natychmiast po zbiorze i nie może być pozostawiony w pozycji leżącej. W krajach basenu Morza Śródziemnego najlepszy czas na zbiór oliwek to zwykle okres od października do grudnia.
Rośnie tu wiele odmian oliwek, które dają szeroki wachlarz smaków. Izraelskie Ministerstwa Rolnictwa i Zdrowia uważnie nadzorują, co trafia do każdej butelki izraelskiej oliwy z oliwek, zapewniając stałą jakość i czystość. Oliwa z oliwek jest jedynym na świecie artykułem spożywczym, którego przepisy handlowe obejmują ocenę smaku i aromatu. Extra virgin i virgin muszą posiadać pozytywne atrybuty określone przepisami bez istotnych wad. Obecnie Izrael produkuje tylko oliwę z oliwek z pierwszego tłoczenia, najmniej rafinowaną ze wszystkich oliw z oliwek.
W całym Izraelu jest wielu butikowych producentów oliwy z oliwek, którzy są otwarci dla „publiczności”, szczególnie na Wzgórzach Galilei i Golan. Tutaj można wziąć udział w degustacjach oliwy z oliwek, obejrzeć proces produkcji i zakupić oliwę z oliwek.
Warto odwiedzić nie tylko producentów oliwy z oliwek. Istnieje wiele izraelskich firm kosmetycznych, które używają oliwy z oliwek jako głównego składnika swoich produktów kosmetycznych, takich jak Olea Essence, Sindyanna of Galilee, Galilee Olive Oil Soaps i Lavido.
Każdego roku w listopadzie w Izraelu odbywa się Festiwal Gałęzi Oliwnych, podczas którego odwiedzający mogą być świadkami tłoczenia oliwek, uczestniczyć w zbiorze i butelkowaniu oliwek, spotykać się z różnymi społecznościami etnicznymi w branży, cieszyć się degustacją żywności, bezpłatnymi wycieczkami i odbywać wędrówki z przewodnikiem po gajach oliwnych. Terminy wydarzenia zmieniają się co roku, a rezerwacji na konkretne warsztaty i wycieczki należy dokonywać z wyprzedzeniem.
Karolina Maoz, 20.08.2022r.