Wśród wielu żydowskich rytuałów, które łączą codzienne życie z duchowością, hafraszat chala wyróżnia się szczególnym pięknem i symboliką. Choć wywodzi się z czasów starożytnych, ten zwyczaj wciąż jest żywy w domach i piekarniach na całym świecie. Czym dokładnie jest hafraszat chala i dlaczego odgrywa tak ważną rolę w tradycji żydowskiej?
Co to jest hafraszat chala?
Hafraszat chala oznacza dosłownie „oddzielenie chały”. Odnosi się do biblijnego nakazu oddzielenia niewielkiej części ciasta przed jego upieczeniem i przeznaczenia jej na ofiarę dla Kohenów – kapłanów w Świątyni Jerozolimskiej. Choć Świątynia już nie istnieje, żydzi na całym świecie nadal zachowują ten rytuał, wykonując go symbolicznie w swoich domach.
Oderwany kawałek ciasta – który reprezentuje dawną ofiarę – nie jest spożywany. Zazwyczaj się go spala, oddając w ten sposób hołd dawnym praktykom świątynnym.
Symbolika i znaczenie
Hafraszat chala to nie tylko techniczny gest. To głęboko duchowy moment, w którym gospodyni (lub gospodarz) domu zatrzymuje się na chwilę refleksji i modlitwy.
W tradycji żydowskiej hafraszat chala jest uważana za szczególnie duchową micwę przypisaną kobietom. W trakcie jej wykonywania często odmawia się osobiste modlitwy, prosi o uzdrowienie bliskich, o pokój w domu, o dzieci lub o przełom w trudnych sytuacjach.
Kiedy wykonuje się hafraszat chala?
Zasada halachiczna mówi, że hafraszat chala należy wykonać, gdy wyrabia się ciasto z co najmniej 1,2 kg mąki (w niektórych tradycjach – od 1,6 kg wzwyż). Dlatego też rytuał ten często towarzyszy pieczeniu większej ilości chleba – zwłaszcza przed szabatem lub świętami, gdy przygotowywane są większe posiłki.
Hafraszat chala w nowoczesnym wydaniu
Choć rytuał ten ma tysiące lat, dziś nabrał zupełnie nowego wymiaru. Coraz częściej organizowane są specjalne Hafraszat Chala Events – wspólne wydarzenia, podczas których kobiety (a czasem również mężczyźni) spotykają się, by razem przygotować chleb, dzielić się opowieściami, modlitwami i przeżyciem duchowym.
Jak wyglądają takie wydarzenia?
Odbywają się w synagogach, domach prywatnych, salach eventowych, a nawet online.
W tle słychać nastrojową muzykę, czasem ktoś gra na żywo, czyta psalmy, dzieli się inspirującą historią.
Uczestnicy dostają miski, składniki i instrukcje – wszystko jest gotowe do wspólnego pieczenia.
Pojawia się prowadząca – często rabinka, edukatorka lub liderka wspólnoty – która tłumaczy znaczenie hafraszat chala i prowadzi błogosławieństwo.
Po oderwaniu części ciasta wszyscy modlą się razem – niektórzy na głos, inni w ciszy – za siebie nawzajem i swoje rodziny.
W dobie nowoczesnych technologii i szybkiego życia, hafraszat chala ma przypomnieć o tym, by zatrzymać się choć na chwilę, docenić dary, które posiadamy, i połączyć codzienność z duchowym wymiarem życia. To jeden z tych rytuałów, które pokazują, że kuchnia może być nie tylko miejscem gotowania, ale również przestrzenią świętości i refleksji.
Karolina Maoz, 09.06.2025r.