Nowe dzielnice Jerozolimy wybudowane pomiędzy połową XIX a połową XX wieku, nazywane są powszechnie Nowym Miastem. Na tym obszarze pojawiły się liczne ciekawe architektonicznie budowle. Wśród nich, poczesne miejsce zajmuje, powstały na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XX stulecia, budynek YMCA.
YMCA czyli Young Men’s Christian Association (Chrześcijańskie Stowarzyszenie Młodych Mężczyzn) to organizacja powstała w Londynie w 1844 r. Jej założycielami byli przedstawiciele młodego pokolenia, którzy w poszukiwaniu lepszej pracy dotarli z małych miejscowości do wielkiej metropolii. W wyniku zderzenia z obcym dla siebie światem, postanowili stworzyć przestrzeń, w której mogliby zadbać o swój wszechstronny rozwój. Nowe stowarzyszenie miało więc łączyć ewangelizację z poszerzaniem wiedzy oraz z rozwojem kultury fizycznej.
Bardzo szybko okazało się, że YMCA w znakomity sposób trafiło w zapotrzebowania ówczesnych młodych mieszczan. Po dziesięciu latach działania stowarzyszenie miało już swoje oddziały w kilku krajach europejskich.
Dzięki zaangażowaniu się w jego działania takich znanych osób jak twórca Międzynarodowego Czerwonego Krzyża, Henry Dunant, znalazło się wielu hojnych sponsorów wspierających je finansowo. Dzięki nim wybudowano liczne budynki YMCA, w których mieściły się zarówno kaplice, audytoria jak i hale sportowe.
Od 1878 r., kiedy utworzono międzynarodową centralę YMCA w Genewie, stowarzyszenie zaczęło się silnie kierować w stronę promowania ekumenizmu i porozumienia między wyznawcami różnych religii. Oczywiście równocześnie nie zaniedbywało popularyzacji nauki oraz rozwoju aktywności fizycznej swoich członków. To właśnie stowarzyszenie YMCA stworzyło podstawy i wypromowało dwie nowe konkurencje sportowe: koszykówkę i siatkówkę. Również w ramach YMCA zaczęto organizować pierwsze w świecie, wyjazdowe obozy sportowe.
Idee YMCA na teren Jerozolimy przeniósł jej założyciel George Williams. On też założył tu w 1878 r. oddział stowarzyszenia, który początkowo miał swoją siedzibę na terenie księgarni przy ul. Jaffy. W 1909 r. organizacja zakupiła niewielki budynek przy Bramie Damasceńskiej, w którym urządziła sale do spotkań i salę gimnastyczną.
Budynek YMCA w Jerozolimie
152 metrowa dzwonnica
Skrzydło inspirowane synagogą
Skrzydło inspirowane kościołem bizantyjskim
Tablica przy wejściu do budynku YMCA
Rozwój szeregów stowarzyszenia sprawił, iż w latach dwudziestych XX wieku budynek ten okazał się zbyt mały. Stąd ówczesny prezes Archibald C. Harte, rozpoczął poszukiwania sponsorów na nową siedzibę. Udało mu się zebrać w USA około miliona dolarów. Dzięki temu w latach 1928-1934 wybudowano wspaniały kompleks budowlany, według projektu Arthura Loomisa Harmon, architekta znanego z budowy Empire State Building.
Środek budowli stanowi 152 metrowa dzwonnica, na której nie umieszczono żadnych symboli religijnych. Poniżej znajdują się trzy skrzydła budynku, oddające główną ideę YMCA: harmonii w rozwoju ducha, ciała i umysłu. W jednym skrzydle umieszczono trzy kaplice, w drugim piękne audytorium, a w trzecim halę sportową oraz kryty basen.
Przy budowie każdego z trzech skrzydeł architekt zainspirował się elementami trzech religii monoteistycznych współistniejących w Jerozolimie. Tak więc jedno przypomina synagogę, drugie meczet, a trzecie kościół bizantyjski. Każde skrzydło posiada kopułę, pod którą umieszczono po 12 okien, tak jak 12 plemion Izraela, 12 Apostołów oraz 12 uczniów Mahometa.
Przy budynku YMCA, jeszcze w 1932 r. otwarto, pierwszy w Jerozolimie stadion piłki nożnej. Był on wykorzystywany przez zespół Beitar, aż do roku 1991, kiedy to wybudowano nowy stadion miejski. W miejscu dawnego stadionu, od dziesięciu lat znajduje się osiedle mieszkaniowe, zbudowane w stylu nawiązującym do budynku YMCA.
Jerozolimska siedziba YMCA od początku miała być miejscem, które łączy mieszkańców Jerozolimy, niezależnie od ich religii i poglądów politycznych.
Wskazuje na to przesłanie widoczne na umieszczonej przy wejściu tabliczce: „Here is a place whose atmosphere is peace, where political and religious jealousies can be forgotten and international unity be fostered and developed” (Oto miejsce, w którym panuje pokój, w którym można zapomnieć o konfliktach politycznych i religijnych oraz pielęgnować i rozwijać jedność międzynarodową).
Stanisław Szuro, 10.05.2023r.
Osiedle inspirowane architekturą budynku YMCA
Kryty basen
