Ogród zoologiczny w Jerozolimie jest miejscem wyjątkowym. Corocznie odwiedza go prawie milion osób (dane sprzed pandemii COVID-19). Co ciekawe, dużą część z nich stanowią ortodoksyjni żydzi i muzułmanie.
Kącik zwierząt biblijnycyh
Dziś ZOO mieści się w dzielnicy Malha w południowo-zachodniej Jerozolimie. Jego początki wiążą się jednak z centrum miasta. Przy ulicy Rabina Kooka, w 1940 r., wykładowca zoologii Uniwersytetu Hebrajskiego, Aaron Szulow założył „kącik zwierząt biblijnych”.
To mini ZOO powstało w celach dydaktycznych. Zoolog pragnął aby jego studenci mogli obserwować zwierzęta, o których się uczyli. Od początku jednak ogród został otwarty dla wszystkich chętnych i spotkał się ze sporym zainteresowaniem rodzin żydowskich i arabskich.
To pierwsze mini ZOO w Jerozolimie stało się jednak szybko zbyt uciążliwe dla sąsiadów, którym przeszkadzały zapachy i hałas. Dlatego też Szulow przeniósł klatki ze zwierzętami w nowe miejsce. Najpierw na większy teren przy ul. Shmuel HaNavi, a po sześciu latach na zbocze góry Skopus, gdzie otrzymał dużą działkę od Uniwersytetu Hebrajskiego.
Niestety ta nowa lokalizacja omal nie doprowadziła do likwidacji ZOO. W czasie wojny o niepodległość, w 1948 roku, teren był właściwie na linii frontu. Na dodatek głód panujący w Jerozolimie doprowadził do śmierci wielu zwierząt.
Po zakończeniu walk ZOO pozostawało niedostępne dla zwiedzających. Dopiero przy pomocy ONZ, od 1950 roku, zwierzęta które przetrwały, przeniesiono w kolejne miejsce. Tym razem była to dzielnica Romema w pobliżu nowego centrum Uniwersytetu Hebrajskiego w Ein Karem.
Tabliczki z wersetami biblijnymi
Ambicją Szulowa było zebranie w tym miejscu wszystkich gatunków zwierząt wymienionych w Biblii. Pojawiły się jednak trudności w identyfikacji wielu z nich. Przykładowo nazwa hebrajska nesher tłumaczona jest zazwyczaj jako orzeł, ale są też tłumaczenia identyfikująca tego ptaka jako sępa.
Dlatego władze ZOO postanowiły wyjść poza sferę biblijną i podobnie jak inne ogrody zoologiczne na świecie, starają się chronić wszelkie zagrożone gatunki. Gatunki biblijne są jednak dodatkowo opisane. Przy ich nazwach wskazano fragmenty Biblii, w których zostały wymienione.
Przez lata ZOO jerozolimskie wzbogacało się o coraz to nowe okazy zwierząt. Zwiększało to oczywiście koszty jego utrzymania. Tymczasem zarówno Uniwersytet jak i inne instytucje opiekujące się ZOO nie posiadały możliwości elastycznego kształtowania jego budżetu. Często więc brakowało środków na bieżące wydatki.
Sytuacja poprawiła się gdy z inicjatywy ówczesnego burmistrza Jerozolimy, Teddy Kolleka, w 1965 r., administracja ZOO została przejęta przez Fundację Jerozolimską, organizację non-profit, która ściśle współpracuje z miastem. To właśnie ta fundacja, znalazła nowego inwestora gdy zajmowany przez ZOO teren stał się niewystarczający. Za pieniądze nowojorskiej rodziny Tisch przeniesiono Biblijne ZOO w dzisiejsze miejsce na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku.
Dzisiejsza oferta ZOO
Biblijne ZOO rozciąga się na obszarze 25 ha. W dolinie pomiędzy wzgórzami Al-Malha i Givat Masua. Na jego terenie przy alejkach dla zwiedzających rosną drzewa i krzewy wymienione w Biblii.
Ogród położony jest na dwóch poziomach. Centralnym punktem niższego z nich jest sztuczne jezioro zasilane przez szereg kanałów i wodospadów.
Na wyższym, zachodnim krańcu parku, stoi dwupiętrowe drewniane centrum turystyczne w kształcie łodzi, które ma przypominać Arkę Noego. Jest w nim audytorium, galeria sztuki, sklep z pamiątkami, bar z przekąskami i stanowiska komputerowe zawierające informacje o zwierzętach wspomnianych w Biblii.
W Zoo przebywa dziś około 2200 zwierząt reprezentujących 271 różnych gatunków: 60 gatunków ryb, 68 gatunków ssaków, 28 gatunków gadów, 11 gatunków płazów i 104 gatunki ptaków.
Zwierzęta i ptaki żyją w naturalnych siedliskach, od afrykańskiej sawanny przez tropikalny las deszczowy, po podziemny świat myszy i karaluchów. Zamiast w tradycyjnych klatkach i boksach, zwierzęta mieszkają na otwartych przestrzeniach, oddzielonych od publiczności przy pomocy fos, mostów i szklanych ekranów.
Specjalną atrakcją dla najmłodszych zwiedzających jest ogród, w którym można mieć bezpośredni kontakt ze zwierzętami. Dzieci mogą tam głaskać i karmić kozy karłowate, owce, króliki i świnki morskie. Inną z atrakcji jest specjalny pociąg jeżdżący po alejkach ZOO.
Działalność badawcza i rozwojowa
Warto dodać, że Biblijne ZOO bierze udział w krajowych i międzynarodowych projektach badawczych w dziedzinie zoologii, biologii i nauk o środowisku. Jego pracownicy publikują artykuły w czasopismach naukowych.
Poprzez Fundusz Aarona Szulowa na rzecz badań nad zwierzętami w niewoli, ZOO zapewnia również granty na badania dotyczące dobrostanu i hodowli zwierząt, reintrodukcji zwierząt oraz reprodukcji gatunków zagrożonych wyginięciem.
Stanisław Szuro, 08.04.2022r.
