20% mieszkańców Izraela to izraelscy Arabowie, w dużej części określający się jako Palestyńczycy, czyli mieszkańcy Palestyny.
Aby zrozumieć skąd się wzięło określenie Palestyńczyk, trzeba się cofnąć o ponad trzy tysiące lat. W 1190 r. przed Chr. Egipt został zaatakowany przez olbrzymią armię przybyłą na potężnych statkach. Wojska ówczesnego władcy Egiptu, faraona Ramzesa III pokonały najeźdźców, ale nie potrafiły ich zupełnie rozbić. Pozwolono więc im osiedlić się na brzegach Morza Śródziemnego, na terenie dzisiejszego południowego Izraela.
Przybysze wywodzący się prawdopodobnie z kręgów kultury minojskiej, założyli tu pięć miast: Aszkelon, Gazę, Aszdot, Ekron i Gat. Ich konfederacja, stanowiąca de facto państwo, stała się trwałym elementem geografii Bliskiego Wschodu. Jego mieszkańców Egipcjanie nazwali Peleset (wędrowcy), po hebrajsku Plisztim. Od łacińskich przekładów Biblii nazywamy ich w Polsce Filistynami. Należy przy tym podkreślić, że w czasach hellenistycznych, w III w. przed Chr. całkowicie przyjęli język i kulturę grecką.
Gdy w 135 r. po Chr. Rzymianie stłumili drugie powstanie żydowskie, zwane powstaniem Bar Kochby, społeczność żydowska na Bliskim Wschodzie w zasadzie przestała istnieć. Rzymianie zburzyli 50 miast i 985 wsi, przy czym zabili prawie 600.000 Żydów. Dalsze setki tysięcy zamieniono w niewolników i sprzedano na targach na terenie całego Imperium Rzymskiego.
Zwycięski rzymski cesarz Hadrian kazał zburzyć Jerozolimę i w jej miejscu zbudować nowe pogańskie miasto o nazwie Aelia Capitolina. Rzymianie zmienili również mapy. Wymazano z nich nazwy żydowskie: Galileę, Samarię i Judeę, i na cały ten obszar rozciągnięto nazwę Palestina, wywodzą się od dawnych Filistynów.
Gdy pod koniec II stulecia Rzymianie reorganizowali tereny Bliskiego Wschodu, utworzyli tu prowincję Syria-Palestyna ze stolicą w Antiochii. W 390 r., kolejna reorganizacja podzieliła prowincję na trzy mniejsze: Palestina Prima (Pierwsza) ze stolicą w Cezarei Nadmorskiej, Palestina Secunda (Druga) ze stolicą w Scythopolis i Palestina Tertia (Trzecia) ze stolicą w Petrze. Przy czym w IV stuleciu prawie wszyscy mieszkańcy tych trzech prowincji mówili już po grecku i byli chrześcijanami.
Nazwę geograficzno-administracyjną Palestina utrzymali również Arabowie, którzy podbili te tereny w połowie VII wieku. Przez wieki mieszkańcy tego regionu, należącego do wielkiego państwa arabskiego, przyjęli kulturę i język arabski oraz w większości porzucili chrześcijaństwo przechodząc na islam. Co ciekawe, gdy w XVI w. Turcy podbili Palestynę, to jej mieszkańcy pozostali wierni kulturze arabskiej.
Rewolucja poczucia przynależności narodowej nastąpiła dopiero w końcu XIX w. i na początku XX w. Rodzące się wówczas na Bliskim Wschodzie nacjonalizmy: egipski i turecki oraz napływ osadników żydowskich, spowodowały, że część arabskich mieszkańców Palestyny zaczęła się nazywać Palestyńczykami.
Po klęsce Turcji w czasie pierwszej wojny światowej zarząd nad regionem Palestyny objęła Wielka Brytania. Sprawowała go na mocy mandatu uzyskanego od Ligi Narodów, czyli organizacji poprzedzającej ONZ. Brytyjczycy podzielili otrzymane tereny na Transjordanię, czyli Palestynę Arabską i Cisjordanię, czyli Palestynę Żydowską. Co ciekawe, mieszkańcy Transjordanii pod wpływem świadomych działań swojego władcy, emira Abdullaha I, przestali się określać jako Palestyńczycy, a zaczęli o sobie mówić Jordańczycy.
Gdy w 1948 r. Izrael uzyskał niepodległość, to jego ludność arabskojęzyczna określała się w części jako Arabowie, a w części jako Palestyńczycy. Dziś państwo Izrael woli ich nazywać izraelskimi Arabami, nazwą Palestyńczyków określać tych, którzy mieszkają w Autonomii Palestyńskiej.
Odróżnienie to jest ważne dla administracji Izraela, która w ten sposób chce podkreślić, izraelscy Arabowie posiadają pełne prawa obywatelskie w Izraelu. Mają własne organizacje i partie polityczne uczestniczące w życiu politycznym państwa. Przy tym stanowią istotny element kulturowy Izraela.
Stanisław Szuro, 10.07.2023r.