Pesach to jedno z najważniejszych świąt żydowskich, obchodzone na pamiątkę wyjścia Izraelitów z Egiptu. Zgodnie z tradycją, w pośpiechu opuszczający niewolę lud nie zdążył zakwasić ciasta, dlatego do dziś jednym z najbardziej rozpoznawalnych zakazów świątecznych jest unikanie chamecu, czyli zakwaszonych produktów. Ale czym dokładnie jest chamec? I czego nie wolno jeść w czasie tych siedmiu (a poza Izraelem – ośmiu) dni?
Chamec – co to właściwie jest?
Chamec to każdy produkt powstały w wyniku fermentacji pięciu rodzajów zbóż: pszenicy, jęczmienia, żyta, orkiszu, owsa.
Jeśli te zboża zetkną się z wodą i pozostaną nieupieczone przez ponad 18 minut, zaczyna się proces fermentacji – i powstaje chamec. Dlatego też tradycyjne pieczywo, ciasta, makarony, piwo, a nawet niektóre przyprawy są w czasie Pesach zakazane.
Lista produktów zakazanych
1. Pieczywo i produkty mączne
- chleb, bułki, pity, tosty, bajgle, naleśniki, ciasta, ciasteczka, itp.
- mąka pszenna (niespecjalnie przygotowana na Pesach).
2. Produkty zbożowe gotowe lub przetworzone
- makarony, płatki śniadaniowe (z wyjątkiem oznaczonych jako „koszerne na Pesach”)
- kuskus, bulgur, kasze
3. Napoje alkoholowe zbożowe
- piwo, whisky, wódka (chyba że opisana jako koszerna na Pesach), niektóre likiery i alkohole smakowe
4. Przekąski i przetwory
- krakersy, chipsy, batony zbożowe, ciastka, biszkopty
- panierki, mączne sosy i zupy w proszku
5. Produkty o niejasnym składzie
- musztarda, keczup, majonez, konserwy, przyprawy, napoje gazowane – mogą zawierać zakwaszone dodatki, dlatego należy kupować wyłącznie z oznaczeniem „koszerne na Pesach”
Co wolno jeść? Bezpieczne produkty na Pesach
- Maca – cienki, niezakwaszony chlebek wypiekany specjalnie na Pesach
- Warzywa i owoce – świeże, nieprzetworzone
- Mięso, ryby i jajka – jeśli przygotowane bez dodatków zawierających chamec
- Ziemniaki – tradycyjna baza wielu dań paschalnych
- Oleje roślinne – tylko jeśli posiadają certyfikat kaszrutu na Pesach
- Orzechy, suszone owoce i zioła – również po uprzednim sprawdzeniu składników
Koszerność na Pesach – wyższy poziom czystości rytualnej
W czasie Pesach obowiązują zaostrzone zasady kaszrutu – nawet bardziej rygorystyczne niż na co dzień. Dlatego nie wystarczy, że produkt jest „koszerny” – musi być oznaczony jako „Kosher le-Pesach” (כשר לפסח), czyli koszerny specjalnie na Paschę.
Dodatkowo w wielu domach przeprowadza się kaszerowanie kuchni – czyszczenie i przygotowanie naczyń, sprzętów i powierzchni tak, aby nie miały kontaktu z chamecem.
Karolina Maoz, 16.04.2025r.