W południowym Izraelu, w pobliżu miasta Kiryat Gat, archeolodzy dokonali niezwykłego odkrycia – największej osady z okresu rzymsko-bizantyjskiego w tym regionie. Badania prowadzone przed budową nowej dzielnicy odsłoniły ruiny dobrze prosperującej osady, obejmującej między innymi klasztor, warsztaty ceramiczne oraz winiarnię.
Osada ta była zamieszkana nieprzerwanie od co najmniej I wieku n.e. aż do okresu bizantyjskiego (V–VI wiek). Archeolodzy natrafili na ślady dwóch faz budowlanych – wcześniejszej, pochodzącej z epoki rzymskiej, oraz późniejszej, bizantyjskiej, gdy osada się rozwinęła.
Na szczególną uwagę zasługuje odkryty klasztor z bogato zdobioną mozaiką podłogową. Mozaika zdobiąca główną nawę zawiera grecką inskrypcję z cytatem z Księgi Powtórzonego Prawa:
„Błogosławiony będziesz, gdy przyjdziesz, i błogosławiony będziesz, gdy odejdziesz” (Pwt 28,6).
Oprócz cytatu biblijnego mozaika przedstawia również krzyże, lwy, ptaki – prawdopodobnie gołębie – a także amforę, używaną w starożytności do transportu wina i oliwy. Ciekawostką jest fakt, że w niektórych miejscach mozaika składa się z wyjątkowo małych i precyzyjnie ułożonych kamieni, co jest rzadko spotykane w izraelskiej archeologii.
Liczne znaleziska wskazują, że mieszkańcy osady wiedli dostatnie życie. Odkryto między innymi warsztaty garncarskie, piec do wypalania ceramiki oraz magazyny, w których składowano towary. Produkowano tu tzw. „gazańskie amfory” – charakterystyczne naczynia eksportowane w basenie Morza Śródziemnego.
Znaleziona winiarnia była intensywnie eksploatowana przez lata, a ślady jej wielokrotnych napraw świadczą o dużym znaczeniu produkcji wina w tym regionie. Mozaikowe podłogi znajdowały się nawet w pomieszczeniach fermentacyjnych i zbiornikach na wino. Na jednej z nich archeolodzy znaleźli greckie inskrypcje, które prawdopodobnie były znakami kamieniarskimi.
Wśród artefaktów znalezionych na terenie osady znajdują się również:
- Monety i fragmenty marmurowych elementów kościelnych;
- Szkło o wysokiej jakości, produkowane lokalnie;
- Dwie nienaruszone szklane buteleczki, które mogły służyć do przechowywania cennych substancji;
- Mały ceramiczny dzbanek z ludzką twarzą
- Figurka konia
Wykopaliska są wciąż na wczesnym etapie, a archeolodzy spodziewają się kolejnych odkryć, w tym pozostałości dzielnicy mieszkalnej. Jednak już teraz wiadomo, że osada miała duże znaczenie gospodarcze i religijne.
Jednym z ważnych kroków będzie przeniesienie unikalnej mozaiki z klasztoru do publicznego miejsca w Kiryat Gat, gdzie będzie dostępna dla zwiedzających.
Jak podkreśla Maayan Margulis, współkierownik wykopalisk: „Dopiero zaczynamy eksplorować to miejsce i spodziewamy się kolejnych niespodzianek”.
Odkrycie to rzuca nowe światło na historię chrześcijaństwa w regionie i pokazuje, jak dynamiczne były społeczności wczesnobizantyjskie na terenie współczesnego Izraela.
Karolina Maoz, 18.02.2025r.
Źródło: www.haaretz.com