Podatki stanowią podstawę finansowania państwa i pozwalają na utrzymanie infrastruktury, edukacji, ochrony zdrowia oraz innych usług publicznych. W Izraelu system podatkowy jest złożony i oparty na różnych rodzajach obciążeń fiskalnych, które mają na celu zarówno zbieranie środków na potrzeby budżetu państwa, jak i stymulowanie rozwoju gospodarki.
Izrael stosuje system podatkowy oparty na dwóch głównych filarach: podatkach dochodowych (osobistych i korporacyjnych) oraz podatkach pośrednich (takich jak VAT). Obywatele Izraela oraz osoby prawne (np. firmy) są zobowiązane do płacenia różnych rodzajów podatków w zależności od swoich dochodów, działalności oraz miejsca zamieszkania.
System podatkowy w Izraelu jest progresywny, co oznacza, że wysokość podatków rośnie w zależności od wysokości dochodów. Równocześnie istnieje wiele ulg i zwolnień, które mają na celu wspieranie konkretnych grup społecznych, przedsiębiorstw oraz inwestycji.
Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT)
Podatek dochodowy od osób fizycznych jest jednym z głównych źródeł dochodów budżetu państwa. W Izraelu stosuje się system progresywny, w którym stawka podatkowa rośnie wraz z wysokością dochodu. Zasady opodatkowania dochodów osobistych obejmują m.in.:
1. Progi podatkowe
Izrael stosuje wielostopniową skalę podatkową, która różni się w zależności od rocznego dochodu. W 2024 roku stawki podatkowe na poziomie dochodów oscylowały od 10% do 50%, przy czym najwyższe stawki są nakładane na osoby o najwyższych dochodach. Skala progresywności oznacza, że osoby o niższych dochodach płaciły mniejsze procentowo obciążenia, a osoby o wyższych dochodach – wyższe stawki.
2. Ulgi i odliczenia
Istnieje szereg ulg i odliczeń podatkowych, które mogą obniżyć wysokość płaconego podatku. Przykładem są ulgi na dzieci, na działalność badawczo-rozwojową, a także odliczenia dla osób starszych i osób o szczególnych potrzebach.
3. Dochody zagraniczne
W przypadku osób, które uzyskują dochody zagraniczne, Izrael stosuje zasadę opodatkowania światowego dochodu, co oznacza, że wszystkie dochody, niezależnie od miejsca ich uzyskania, są opodatkowane w Izraelu. Istnieją jednak mechanizmy unikania podwójnego opodatkowania, dzięki umowom z wieloma krajami.
Podatek dochodowy od firm (CIT)
Podatek dochodowy od firm jest kolejnym istotnym elementem systemu podatkowego w Izraelu. Izrael stosuje stawkę podatku dochodowego od osób prawnych w wysokości 23%, która jest jedną z najniższych w krajach rozwiniętych. W 2024 roku przewidziano pewne preferencje podatkowe dla firm zajmujących się badaniami i rozwojem (B+R), co miało na celu stymulowanie innowacji i technologii.
1. Zasady opodatkowania firm
Firmy w Izraelu są opodatkowane na podstawie dochodów, które osiągają w kraju. Podobnie jak w przypadku osób fizycznych, także w przypadku firm istnieją ulgi podatkowe, np. dla firm działających w szczególnych strefach przemysłowych lub dla przedsiębiorstw inwestujących w badania i rozwój.
2. Międzynarodowy charakter opodatkowania
Izrael jest również częścią międzynarodowego systemu, który pozwala na unikanie podwójnego opodatkowania przez przedsiębiorstwa prowadzące działalność zagraniczną. Dzięki umowom międzynarodowym firmy mogą uzyskać ulgi w opodatkowaniu, aby uniknąć opodatkowania tego samego dochodu zarówno w Izraelu, jak i w kraju, w którym generują zyski.
Podatek od towarów i usług (VAT)
Podatek VAT (Value Added Tax) jest jednym z głównych podatków pośrednich w Izraelu. Stawka VAT wynosi obecnie 17%, co czyni go jednym z głównych źródeł dochodów rządu. Podatek ten jest nakładany na większość towarów i usług sprzedawanych w Izraelu, z kilkoma wyjątkami, takimi jak żywność podstawowa, książki czy usługi medyczne.
1. Zasady pobierania VAT
Podatek VAT jest pobierany na każdym etapie produkcji i dystrybucji towarów, co oznacza, że przedsiębiorcy i konsumenci nie płacą tego samego podatku dwukrotnie. Firmy mogą odliczyć VAT zapłacony na wcześniejszych etapach produkcji, a ostateczny ciężar podatkowy ponosi konsument końcowy.
2. Wyjątki i zwolnienia
W Izraelu występują również zwolnienia z VAT dla niektórych towarów i usług. Na przykład, podstawowe produkty spożywcze, woda pitna, niektóre usługi edukacyjne i medyczne są zwolnione z tego podatku. Ma to na celu zmniejszenie obciążeń dla osób o niższych dochodach oraz zapewnienie dostępu do podstawowych potrzeb.
Podatki lokalne i inne opłaty
Oprócz podatków dochodowych i VAT, Izrael stosuje również inne formy obciążeń fiskalnych, w tym podatki lokalne. Najważniejszym z nich jest podatek od nieruchomości (arnona), który jest pobierany przez władze lokalne i jest uzależniony od wartości nieruchomości. Również przedsiębiorstwa i osoby fizyczne płacą inne opłaty, takie jak opłaty za korzystanie z infrastruktury publicznej, w tym wodociągi czy odpady.
Wyzwania i kontrowersje w systemie podatkowym
Chociaż system podatkowy w Izraelu jest stosunkowo przejrzysty, to istnieje wiele wyzwań i kontrowersji związanych z opodatkowaniem:
1. Różnice w dochodach
Jednym z wyzwań jest duża rozpiętość dochodów w Izraelu, co sprawia, że system progresywny może nie być wystarczająco skuteczny w walce z nierównościami społecznymi. Istnieje również duże zróżnicowanie dochodów wśród różnych grup społecznych, co wpływa na efektywność polityki fiskalnej.
2. Opodatkowanie firm międzynarodowych
W kontekście globalizacji, Izrael zmaga się z wyzwaniami związanymi z opodatkowaniem międzynarodowych korporacji, które prowadzą działalność na rynku izraelskim. Wprowadzenie nowych przepisów podatkowych oraz umów międzynarodowych, mających na celu walkę z unikaniem opodatkowania, jest jednym z kluczowych tematów w ostatnich latach.
3. Podatki na zakupy
Opodatkowanie towarów i usług (VAT) jest również źródłem kontrowersji, zwłaszcza w kontekście inflacji i kosztów życia. Wysoka stawka VAT może wpływać na ceny towarów, co negatywnie oddziałuje na konsumentów o niższych dochodach.
Anna Szczypińska, 10.01.2025r.