Chupa (lub chuppa, chupah) to charakterystyczny baldachim używany podczas żydowskiej ceremonii ślubnej. Jest ona jednym z najważniejszych symboli żydowskiego ślubu i stanowi miejsce, gdzie para młoda składa przysięgi małżeńskie.
Chupa, choć na pierwszy rzut oka prosta, kryje w sobie głębokie znaczenie duchowe i historyczne, sięgające czasów starożytnych. Przyjrzyjmy się bliżej, czym jest chupa, jakie są jej korzenie i dlaczego jest ona nieodłącznym elementem ślubu żydowskiego.
Co to jest chupa?
W tradycji żydowskiej chupa to baldachim, który symbolizuje dom pary młodej. Jest on zazwyczaj otoczony z czterech stron i wykonany z materiału, zwykle ozdobnego, rozciągniętego na czterech słupach. Czasami baldachimem staje się talit, czyli żydowski szal modlitewny. Uroczystość pod chupą ma miejsce na zewnątrz lub w synagodze, co zależy od tradycji i preferencji młodej pary.
Historia chupy
Chupa jest symbolem, który pojawia się już w starożytnych tekstach żydowskich. Według tradycji Talmudu, każda para młoda powinna zawrzeć ślub pod chupą, aby w pełni uczynić go ważnym. Praktyka ta została później rozwinięta przez różne społeczności żydowskie na świecie. Chociaż style chupy różnią się zależnie od kraju i tradycji, jej podstawowa funkcja i symbolika pozostały niezmienne na przestrzeni wieków.
Symbolika chupy
Chupa ma znaczenie zarówno symboliczne, jak i duchowe:
1. symbol domu – otwarte ściany chupy symbolizują otwartość na gości i bliskich oraz otwartość młodej pary na nową drogę życia, która czeka ich razem. Jest to przypomnienie, że ich nowy dom będzie miejscem gościnnym i pełnym miłości.
2. obecność Boga – w tradycji żydowskiej uważa się, że Bóg jest obecny podczas ceremonii ślubnej, błogosławiąc małżeństwo. Chupa symbolizuje tę duchową ochronę i opiekę nad parą młodą.
3. jedność – pod chupą para młoda staje razem, co symbolizuje ich jedność i początek wspólnego życia.
4. odwołanie do Abrahama i Sary – w żydowskiej tradycji wierzy się, że życie małżeńskie powinno naśladować dom Abrahama i Sary, pełen gościnności i otwartości. Chupa przypomina parze młodej o tych ideałach, które są wzorem dla ich przyszłego domu.
Przebieg ceremonii pod chupą
Ceremonia pod chupą jest kluczowym momentem na żydowskim ślubie. Obejmuje ona kilka ważnych rytuałów:
1. bracha i kiddushin – rabin lub inna osoba odprawiająca ślub wygłasza błogosławieństwa, które oddają cześć Bogu i przypominają o świętości małżeństwa.
2. wymiana obrączek – to moment, w którym para młoda wymienia obrączki. Zwykle to pan młody nakłada obrączkę na palec panny młodej, choć niektóre tradycje pozwalają, aby obie strony wymieniły się obrączkami.
3. ketuba – para młoda podpisuje ketubę, czyli żydowski kontrakt małżeński. Dokument ten jest deklaracją obowiązków i zobowiązań męża wobec żony i odwrotnie.
4. siedem błogosławieństw (sheva brachot) – podczas ceremonii odmawia się siedem błogosławieństw, które są skierowane do Boga i wyrażają życzenia szczęścia i pomyślności dla nowożeńców.
5. stłuczenie kieliszka – na zakończenie ceremonii pan młody tradycyjnie tłucze kieliszek, co symbolizuje zniszczenie Świątyni Jerozolimskiej i przypomnienie, że radość powinna być wyważona z refleksją i smutkiem nad utraconym domem.
Współczesne znaczenie chupy
Współcześnie chupa pozostaje silnym symbolem kulturowym i duchowym, a jej znaczenie jest cenione zarówno przez tradycyjne, jak i nowoczesne pary żydowskie. Niektóre pary, zwłaszcza w diasporycznych społecznościach, personalizują swoje chupy, dodając unikalne elementy – od rodzinnych pamiątek po indywidualne inskrypcje. Dla wielu jest to sposób, by podkreślić swoją więź z historią, rodziną i kulturą.
Chupa to znacznie więcej niż jedynie baldachim – jest to symbol domu, wspólnoty, obecności Boga i duchowej jedności, który pozostaje jednym z najważniejszych elementów żydowskiej ceremonii ślubnej.
Dla każdego, kto uczestniczy w tej ceremonii, chupa przypomina o znaczeniu miłości, gościnności, tradycji i przeszłości, które składają się na fundamenty przyszłości młodej pary.
Anna Szczypińska, 26.11.2024r.