Eliezer Ben-Jehuda urodził się jako Eliezer Perelman w Łużkach na Litwie 7 stycznia 1858 r. Jako syn chasyda z Chabadu, otrzymał tradycyjną edukację religijną w miejscowej jesziwie. Rosz jesziwa, czyli dyrektor szkoły, był potajemnie maskilem, czyli oświeconym myślicielem. Wprowadził więc Ben-Yehudę do literatury świeckiej i wzbudził w chłopcu zainteresowanie nauką niereligijną.
Ostatecznie Ben-Jehuda przeniósł się do szkoły rosyjskiej, ale nadal miał obsesję na punkcie nowoczesnej literatury hebrajskiej, chętnie sięgając po hebrajskie czasopisma, zwłaszcza te zajmujące się żydowskim nacjonalizmem. Dla Ben-Yehudy nacjonalizm stał się sposobem na przyjęcie hebrajskiego bez religii.
Przybywając do Jerozolimy w 1881 r., Ben-Jehuda natychmiast wprowadził w życie swój plan odrodzenia hebrajskiego. Wraz z żoną Deborah stworzył pierwsze nowoczesne gospodarstwo domowe mówiące po hebrajsku. Wychował także pierwsze nowożytne dziecko mówiące po hebrajsku, Ben-Syjona Ben-Jehudę.
W Jerozolimie świecki Ben-Jehuda próbował użyć hebrajskiego, aby przyciągnąć religijnych Żydów do sprawy nacjonalistycznej. On i jego żona nosili religijny strój — zapuścił brodę i pejsy, a jego żona nosiła perukę — starając się uchodzić za religijnych, ale ultraortodoksyjni Żydzi mieszkający w Jerozolimie, dla których hebrajski był używany tylko do świętych celów, takich jak studiowanie Tory, szybko przejrzeli przebranie Ben-Jehudy. Wyczuwając jego świecko-nacjonalistyczne intencje, odrzucili jego i jego język. Posunęli się tak daleko, że ogłosili herem, ekskomunikując Ben-Yehudę.
Ta porażka w niewielkim stopniu zniechęciła Ben-Yehudę do skoncentrowania się na swoim projekcie. Nadal mówił po hebrajsku w domu i przekonał inne rodziny – które były częścią rosnącej społeczności świeckich żydowskich nacjonalistów w Palestynie – by zrobiły to samo.
W domu Ben-Yehuda wykorzystał swojego syna do sprawdzenia wykonalności projektu języka hebrajskiego. Jeśli można wychować dziecko mówiące wyłącznie po hebrajsku, to cały naród również powinien być w stanie przyswoić ten język. Wymagało to ekstremalnych środków ze strony Ben-Jehudy, który starał się uniemożliwić synowi zabawę z innymi dziećmi i słuchanie innych, aby jego dziecko mówiło tylko w tym języku.
Innymi elementami projektu odrodzenia Ben-Yehudy było użycie hebrajskiego jako języka nauczania i nauki w szkołach oraz stworzenie słownictwa, które uczyniłoby hebrajski językiem nowoczesnym. Ben-Yehuda zyskał poparcie pedagogów, którzy byli entuzjastycznymi nacjonalistami żydowskimi i identyfikowali się z jego projektem. Nauczanie hebrajskiego w szkołach było też praktycznym rozwiązaniem problemu imigrantów z różnych krajów mówiących różnymi językami.
Ben-Yehuda zaczął zbierać materiały do stworzenia słownika współczesnego hebrajskiego po przybyciu do Izraela i nigdy nie przestał rozszerzać języka, często spędzając 18 godzin dziennie na opracowywaniu nowych słów i pisaniu artykułów. Wykazy słów były publikowane w czasopismach hebrajskich, zwłaszcza w Hatzevi, założonej przez Ben-Jehudę. W 1910 r. rozpoczął on publikację swojego słownika, ale pełny 17-tomowy zestaw kompletnego słownika starożytnego i współczesnego hebrajskiego został ukończony długo po jego śmierci.
Pomimo małych sukcesów i porażek jego różnych projektów, jego poświęcenie w mówieniu po hebrajsku i kultywowaniu języka zainspirowało innych do zrobienia tego samego. W późniejszych latach współtworzył i ustanowił zasady rządzące Va’ad Halazon, Radą Językową. Rada ustąpiła miejsca Akademii Języka Hebrajskiego, która przyjęła zasady Ben-Jehudy i wzięła na siebie dzieło jego życia.
Akademia, nadal mieszcząca się na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie, zatwierdza nowe hebrajskie słowa, aby sprostać stale zmieniającym się potrzebom współczesnego społeczeństwa izraelskiego. Akademia jest również w trakcie pisania Słownika Historycznego Języka Hebrajskiego.
Eliezer Ben-Yehuda nigdy nie widział utworzenia Państwa Izrael. Zmarł 16 grudnia 1922 r., zaledwie miesiąc po tym, jak władze brytyjskie ogłosiły hebrajski językiem urzędowym Żydów w Palestynie. Jednak jego marzenie o odrodzeniu narodu izraelskiego we własnej ziemi, mówiącej własnym językiem, spełniło się. Dziś współczesnym hebrajskim posługuje się ok. 9 mln osób.
Anna Szczypińska, 02.10.2021r.