W Izraelu słowo „niemożliwe” często bywa jedynie punktem wyjścia do innowacji. Kraj, w którym edukacja wspiera niezależne myślenie, a niepowodzenia są częścią procesu, nieustannie tworzy rozwiązania zmieniające świat.
Jak zauważa Saul Singer, współautor Start-Up Nation, izraelska technologia ma dziś wpływ niemal na każdy aspekt naszego życia — od sztucznej inteligencji po medycynę. Oto 12 izraelskich wynalazków, które początkowo uznawano za nierealne, a które dziś są globalnym standardem.
1. Iron Dome – tarcza chroniąca przed rakietami
Gdy gen. Daniel Gold zaproponował stworzenie systemu do przechwytywania rakiet krótkiego zasięgu, wielu uznało to za fantazję. Dziś Iron Dome („żelazna kopuła”) to zautomatyzowany, mobilny system obrony powietrznej, który wykrywa, analizuje tor lotu i neutralizuje zagrożenia w kilka sekund – chroniąc miasta i ludność cywilną przed atakami.
2. Rolnictwo na pustyni – uprawy wbrew naturze
W latach 50. pomysł zakładania farm w pustynnym regionie Arava wydawał się absurdalny. Dziś dzięki technologiom takim jak nawadnianie kroplowe i specjalistyczne R&D, region ten eksportuje warzywa, owoce i kwiaty. Uprawia się tu nawet morele – w miejscu, gdzie niegdyś nie rosło nic.
3. ReWalk – egzoszkielet, który pozwala chodzić
ReWalk to robotyczny egzoszkielet umożliwiający osobom z porażeniem kończyn dolnych poruszanie się w pozycji pionowej. Urządzenie wspomaga ruch nóg, ułatwia wstawanie i chodzenie, zapewniając większą niezależność użytkownikom. ReWalk 7, najnowsza wersja, pozwala nawet na pokonywanie schodów i krawężników.
4. Powermat – ładowanie bez kabli
Powermat to bezprzewodowy system ładowania urządzeń elektronicznych – smartfonów, słuchawek, a nawet samochodów. Technologia działa dzięki indukcji elektromagnetycznej, umożliwiając ładowanie przez specjalne powierzchnie, bez potrzeby podłączania kabla.
5. PillCam – kamera w kapsułce
PillCam to maleńka kamera w formie kapsułki, którą pacjent połyka. W trakcie przechodzenia przez układ pokarmowy rejestruje ona tysiące obrazów, pomagając w diagnozie chorób jelit, w tym nowotworów. Działa tam, gdzie tradycyjne endoskopy nie docierają – bez potrzeby znieczulenia.
6. EPROM – chip, który zapamiętuje
W 1971 r. inżynier Dov Frohman opracował EPROM – pierwszą kasowalną i programowalną pamięć ROM. Umożliwiła ona przechowywanie danych nawet po wyłączeniu zasilania, co było kamieniem milowym dla rozwoju komputerów osobistych i elektroniki użytkowej.
7. Waze – nawigacja tworzona przez kierowców
Waze to aplikacja GPS, która w czasie rzeczywistym wykorzystuje dane od użytkowników – m.in. o korkach, wypadkach czy patrolach – aby wyznaczyć najszybszą trasę. Zamiast polegać na statycznych mapach, system tworzy dynamiczny obraz sytuacji na drodze.
8. TytoCare – domowa diagnostyka medyczna
TytoCare to zestaw medyczny, który pozwala rodzicom i pacjentom samodzielnie przeprowadzić badania gardła, uszu, skóry, serca czy płuc – a następnie przekazać dane lekarzowi online. To ogromne ułatwienie dla rodzin, zwłaszcza z małymi dziećmi, oraz osób mieszkających z dala od klinik.
9. Mobileye – cyfrowe oko dla kierowców
Mobileye to system wspomagania kierowcy, który analizuje otoczenie pojazdu za pomocą kamer i algorytmów AI. Ostrzega o kolizjach, pieszych i zjeżdżaniu z pasa, a także wspiera jazdę autonomiczną. Systemy Mobileye są dziś montowane w milionach aut na całym świecie.
10. NaNose Medical – diagnoza z oddechu
Urządzenie NaNose analizuje próbki oddechu i wykrywa biomarkery świadczące m.in. o chorobach wątroby czy nowotworach płuc. Technologia oparta na nanoczujnikach i AI działa podobnie do nosa psa – ale w wersji medycznej i mobilnej.
11. Quantum Machines – kontrola komputerów kwantowych
Quantum Machines opracowuje rozwiązania do zarządzania komputerami kwantowymi – nową generacją komputerów, zdolnych do rozwiązywania złożonych problemów znacznie szybciej niż tradycyjne maszyny. Ich system Hybrid Control pozwala badaczom programować działania kwantowe z większą precyzją i elastycznością.
12. Pre-Cure – nowotwór na chipie
Pre-Cure to trójwymiarowy biochip odwzorowujący guz pacjenta na mikroskopijnej płytce, stworzonej przy użyciu druku 3D. Dzięki niemu lekarze mogą przetestować różne terapie i wybrać tę, która zadziała najlepiej – bez potrzeby testów na zwierzętach i bez ryzyka dla pacjenta.
Każda z opisanych innowacji powstała nie dlatego, że warunki były sprzyjające – ale dlatego, że ktoś postanowił działać mimo wszystko. To właśnie gotowość do podejmowania ryzyka, otwartość na błędy i upór w dążeniu do celu sprawiają, że izraelski ekosystem innowacji pozostaje jednym z najbardziej dynamicznych na świecie.
Karolina Maoz, 02.07.2025r.